บูชา 2

บูชา แปลว่า การเคารพยกย่อง หมายถึง การแสดงความเคารพนับถือบุคคลหรือวัตถุอย่างใดอย่างหนึ่งที่ตนนับถือ เช่น พุทธศาสนิกชนบูชาพระรัตนตรัย หรือแสดงความเคารพผู้มีอุปการคุณ มีบิดา มารดา ครู อำจารย์ เป็นต้น การบูชามี 2 อย่าง คือ

1. อามิสบูชา การบูชาด้วยอามิส
2. ปฏิปัตติบูชา การบูชาด้วยการปฏิบัติตาม

อามิสบูชา

อามิสบูชา การบูชาด้วยอามิส หรือการบูชาด้วยวัตถุสิ่งของ เช่น การบูชาด้วยเครื่องสักการะที่เป็นวัตถุสิ่งของ มีดอกไม้ ธูป เทียน เป็นต้น การบูชาด้วยเครื่องอุปโภคบริโภค มีผ้า อาหาร ที่นั่ง ที่นอน ยารักษาโรค เป็นต้น หรือการที่พุทธศาสนิกชนจัดสร้างถาวรวัตถุ มี อุโบสถ วิหาร ศาลาการเปรียญ กุฏิ เป็นต้น ไว้ในพระพุทธศาสนา เพื่อเป็นพุทธบูชา เช่นนี้ก็จัดเป็นอามิสบูชาเช่นกัน

อามิสบูชา เป็นสิ่งที่ทำได้ง่าย ใช้เวลาไม่มาก ไม่ลำบากนัก คนนิยมทำกันมาก ดังที่เราเห็นกันอยู่ทั่วไปตามวัดหรือสถานที่ต่าง ๆ การบูชาเช่นนี้ก็เป็นสิ่งที่ดี ไม่ใช่ไม่ดี แต่พระพุทธเจ้าไม่ได้สรรเสริญ พระองค์ทรงสรรเสริญปฏิปัตติบูชามากกว่า เพราะเป็นการบูชาที่เกิดประโยชน์สูงสุดแก่บุคคลนั้น ๆ อย่างแท้จริง

ปฏิปัตติบูชา

ปฏิปัตติบูชา หรือ ปฏิบัติบูชา แปลว่า การบูชาด้วยการปฏิบัติตาม หมายถึง การบูชาด้วยการประพฤติตนโดยเอื้อเฟื้อแก่คำสอนของท่าน และปฏิบัติตามโดยเคารพ ไม่แสดงอาการดื้อรั้น เช่น พุทธศาสนิกชนได้ฟังคำสั่งสอนในทางพุทธศาสนาแล้วประพฤติปฏิบัติตามพระธรรมคำสั่งสอนนั้น การเป็นผู้ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม เช่นนี้ จัดเป็นปฏิปัตติบูชา

ปฏิปัตติบูชานี้เป็นสิ่งที่ทำได้ยาก โดยเฉพาะในเรื่องของการปฏิบัติกรรมฐานเพื่อความหลุดพ้น เพราะเป็นการกระทำที่สวนทางกับกิเลส ขัดต่อความต้องการของชาวโลก เพราะชาวโลกถูกกิเลสครอบงำบงการให้ทำอย่างหนึ่ง แต่ปฏิปัตติบูชานั้น เราต้องทำตรงกันข้ามกับกิเลส จึงเป็นเรื่องยากสำหรับคนทั่วไป แต่พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญการบูชาด้วยการปฏิบัตินี้ เพราะเป็นการก่อประโยชน์แก่บุคคลนั้น ๆ อย่างแท้จริง

ในการบูชาทั้ง 2 อย่างนั้น อามิสบูชา มีอานิสงส์ให้ไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์ ส่วนปฏิปัตติบูชา มีอานิสงส์ให้ได้ผลสูงสุดคือ มรรค ผล นิพพาน พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญปฏิปัตติบูชา หรือการบูชาด้วยการปฏิบัติตามคำสอน มากกว่าการบูชาด้วยอามิส เพราะการบูชาด้วยการปฏิบัตินั้น เป็นการบูชาที่เกิดประโยชน์ต่อผู้บูชามากที่สุด

ตัวอย่างเช่น สาวกบูชาพระพุทธเจ้าด้วยการปฏิบัติธรรมตามที่พระองค์ทรงสั่งสอน ประโยชน์สูงสุดที่จะเกิดจากการบูชานั้นก็คือ มรรค ผล นิพพาน ที่จะสามารถเกิดขึ้นได้จากการปฏิบัติ และผลนั้นก็เกิดแก่ผู้บูชาด้วยการปฏิบัตินั้นโดยตรง