ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นโท พ.ศ. 2560

ถาม ปฏิสันถาร มีอะไรบ้าง ? มีประโยชน์อย่างไร ?

ตอบ ปฏิสันถาร มี

  1. อามิสปฏิสันถาร ต้อนรับด้วยสิ่งของ
  2. ธัมมปฏิสันถาร ต้อนรับโดยธรรม

มีประโยชน์อย่างนี้ คือ

  1. เป็นอุบายสร้างความสามัคคีและยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน
  2. เป็นการรักษาไมตรีจิตระหว่างกันและกันให้มั่นคงยิ่งขึ้น

ถาม การพิจารณาสังขารทั้งหลายโดยความเป็นไตรลักษณ์ จัดเป็นกัมมัฏฐานอะไร ? มีประโยชน์อย่างไร ?

ตอบ จัดเป็นวิปัสสนากัมมัฏฐาน ฯ มีประโยชน์ คือทำให้รู้จักสภาพที่เป็นจริงแห่งสังขารทั้งหลายว่าไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา แล้วเกิดความเบื่อหน่ายในสังขารทั้งหลายเหล่านั้น ฯ


ถาม ปาฏิหาริย์มีอะไรบ้าง ? ทำไมจึงยกย่องอนุสาสนีปาฏิหาริย์ว่าอัศจรรย์ ?

ตอบ ปาฏิหาริย์มี 3 อย่าง คือ

  1. อิทธิปาฏิหาริย์ ฤทธิ์เป็นอัศจรรย์
  2. อาเทสนาปาฏิหาริย์ รู้ใจเป็นอัศจรรย์
  3. อนุสาสนีปาฏิหาริย์ คำสอนเป็นอัศจรรย์

ทรงยกย่องอนุสาสนีปาฏิหาริย์ว่าอัศจรรย์เพราะอาจจูงใจผู้ฟังให้เห็นคล้อยตาม ละความชั่วทำความดี ตั้งแต่ขั้นต่ำ คือการถึงสรณะและรักษาศีล ตลอดถึงขั้นสูงคือมรรคผลนิพพานได้ ฯ


ถาม ทิฏฐิ ความเห็นผิด ท่านเรียกว่า โอฆะ โยคะ อาสวะ เพราะเหตุใด ?

ตอบ

  • เรียกว่า โอฆะ เพราะเป็นดุจกระแสน้ำอันท่วมใจสัตว์
  • เรียกว่า โยคะ เพราะประกอบสัตว์ไว้ในภพ
  • เรียกว่า อาสวะ เพราะเป็นสภาพหมักหมมอยู่ในกระแสจิต

ถาม ปัญจขันธ์ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเป็นมาร มีอธิบายว่าอย่างไร ?

ตอบ มีอธิบายว่า ปัญจขันธ์นั้น บางทีทำความลำบาก บางทีทำให้เกิดความเบื่อหน่าย จนถึงฆ่าตัวตายก็มี ฯ


ถาม ในวิมุตติ 5 วิมุตติอย่างไหนเป็นโลกิยะ อย่างไหนเป็นโลกุตระ ?

ตอบ ตทังควิมุตติ และวิกขัมภนวิมุตติ จัดเป็นโลกิยะ ส่วนสมุจเฉทวิมุตติ ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ และนิสสรณวิมุตติ จัดเป็นโลกุตระ ฯ


ถาม พระพุทธคุณ บทว่า อรหํ ที่แปลว่า เป็นผู้หักกำแห่งสังสารจักรนั้น กำแห่งสังสารจักร ได้แก่อะไร ?

ตอบ กำแห่งสังสารจักร ได้แก่ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน และกรรม ฯ


ถาม พระสงฆ์ ในบทสังฆคุณ 9 ท่านหมายถึงพระสงฆ์เช่นไร ? คำว่า “อุชุปฏิปนฺโน เป็นผู้ปฏิบัติตรง” คือปฏิบัติเช่นไร ?

ตอบ

พระสงฆ์ ในบทสังฆคุณ 9 หมายถึง พระสาวกผู้ได้บรรลุธรรมวิเศษตั้งแต่โสดาปัตติมรรคเป็นต้น ฯ

คำว่า “อุชุปฏิปนฺโน เป็นผู้ปฏิบัติตรง” คือไม่ปฏิบัติลวงโลก ไม่มีมายาสาไถย ประพฤติตรง ตรงต่อพระศาสดาและเพื่อนสาวกด้วยกัน ไม่อำพรางความในใจ ไม่มีแง่งอน ฯ


ถาม บารมี คืออะไร ? ทำอย่างไร เรียกว่าอธิษฐานบารมี ?

ตอบ

บารมี คือปฏิปทาอันยิ่งยวด หรือคุณธรรมที่ประพฤติอย่างยิ่งยวด ได้แก่ ความดีที่บำเพ็ญอย่างพิเศษ เพื่อบรรลุเป้าหมายสูงสุด ฯ

ความตั้งใจมั่นตัดสินใจเด็ดเดี่ยว วางจุดหมายแห่งการกระทำของตนไว้แน่นอน และดำเนินตามนั้นอย่างแน่วแน่ เรียกว่าอธิษฐานบารมี ฯ


ถาม ในกรรม 12 อุปัตถัมภกกรรม กับ อุปปีฬกกรรม ทำหน้าที่ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ

  • อุปัตถัมภกกรรม ทำหน้าที่สนับสนุนผลแห่งชนกกรรม
  • อุปปีฬกกรรม ทำหน้าที่บีบคั้นผลแห่งชนกกรรม