ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นเอก พ.ศ. ๒๕๕๘

๑. ความหน่ายในทุกข์ ตรงกับข้อใด ?

1. วิราคะ
2. นิพพิทา
3. วิมุตติ
4. วิสุทธิ

๒. สูทั้งหลายจงมาดูโลกนี้ คำว่าโลกหมายถึงอะไร ?

1. หมู่สัตว์
2. แผ่นดิน
3. น้ำ
4. อากาศ

๓. คนเขลา ในคำว่า พวกคนเขลาหมกอยู่ หมายถึงใคร ?

1. คนเห็นผิด
2. คนดื้อ
3. คนเสียสติ
4. คนไร้ความสามารถ

๔. ผู้รู้ ในคำว่า ผู้รู้หาข้องอยู่ไม่ หมายถึงรู้อะไร ?

1. ข่าวสาร
2. สถานการณ์
3. จักรวาล
4. โลกตามเป็นจริง

๕. ผู้ใดระวังจิต ผู้นั้นจักพ้นจากบ่วงแห่งมาร คำว่า มาร ได้แก่อะไร ?

1. กิเลสกาม
2. วัตถุกาม
3. รูปเสียง
4. กลิ่นรส

๖. วัตถุกาม ได้ชื่อว่าเป็นบ่วงแห่งมารเพราะเหตุใด ?

1. ผูกใจให้หลงติด
2. ให้ร้อนใจ
3. ให้หมองใจ
4. ให้เศร้าใจ

๗. ปฏิบัติอย่างไร จึงจักพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?

1. ให้ทาน
2. รักษาศีล
3. ฟังธรรม
4. สำรวมจิต

๘. อารมณ์ที่มากระทบทางกาย เรียกว่าอะไร ?

1. รูป
2. เสียง
3. รส
4. โผฏฐัพพะ

๙. รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ รวมเรียกว่าอะไร ?

1. อินทรีย์ ๕
2. กามคุณ ๕
3. ขันธ์ ๕
4. พละ ๕

๑๐. ความเกิดขึ้นในเบื้องต้นและดับไปในที่สุดเป็นลักษณะของอะไร ?

1. อนิจฺจตา
2. ทุกขตา
3. อนัตตตา
4. สุญญตา

๑๑. ความทนได้ยาก เป็นลักษณะของอะไร ?

1. อนิจฺจตา
2. ทุกขตา
3. อนัตตตา
4. สุญญตา

๑๒. ความเกิดแก่ตาย จัดเป็นทุกข์ประเภทใด ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. นิพัทธทุกข์
4. พยาธิทุกข์

๑๓. หิวข้าวหิวน้ำ จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. นิพัทธทุกข์
2. พยาธิทุกข์
3. สันตาปทุกข์
4. วิปากทุกข์

๑๔. กระวนกระวายใจเพราะถูกไฟกิเลสแผดเผา จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. นิพัทธทุกข์
2. พยาธิทุกข์
3. สันตาปทุกข์
4. วิปากทุกข์

๑๕. ข้อใด จัดเป็นสหคตทุกข์ ?

1. ถูกจองจำ
2. หิวกระหาย
3. เสื่อมยศ
4. เจ็บป่วย

๑๖. การสู้คดีความเพราะทะเลาะกัน จัดเข้าในทุกข์ใด ?

1. สันตาปทุกข์
2. วิปากทุกข์
3. สหคตทุกข์
4. วิวาทมูลกทุกข์

๑๗. ความไม่อยู่ในอำนาจ เป็นอาการของอะไร ?

1. อนิจจตา
2. ทุกขตา
3. อนัตตตา
4. ถูกทุกข้อ

๑๘. ความหน่ายในขันธ์ ๕ ที่เกิดด้วยปัญญาจัดเป็นอะไร ?

1. นิพพิทาญาณ
2. วิราคะ
3. วิมุตติ
4. วิสุทธิ

๑๙. ธรรมเป็นยอดแห่งธรรมทั้งปวง ได้แก่ข้อใด ?

1. วิราคะ
2. วิมุตติ
3. วิสุทธิ
4. สันติ

๒๐. ความนำเสียซึ่งความระหาย ตรงกับไวพจน์ของวิราคะข้อใด ?

1. มทนิมมทโน
2. ปิปาสวินโย
3. วัฏฏูปัจเฉโท
4. ตัณหักขโย

๒๑. การตัดขาดกิเลสกรรมวิบากตรงกับไวพจน์ของวิราคะข้อใด ?

1. มทนิมมทโน
2. ปิปาสวินโย
3. อาลยสมุคฆาโต
4. วฏฺฏูปจฺเฉโท

๒๒. การอ้อนวอนบวงสรวง สงเคราะห์เข้าในอาสวะใด ?

1. กามาสวะ
2. ภวาสวะ
3. ทิฏฐาสวะ
4. อวิชชาสวะ

๒๓. การระงับอกุศลเจตสิกได้เป็นครั้งคราว จัดเป็นวิมุตติใด ?

1. ตทังควิมุตติ
2. สมุจเฉทวิมุตติ
3. วิกขัมภนวิมุตติ
4. นิสสรณวิมุตติ

๒๔. ความหลุดพ้นเพราะข่มไว้ด้วยกำลังฌาน จัดเป็นวิมุตติใด ?

1. ตทังควิมุตติ
2. สมุจเฉทวิมุตติ
3. วิกขัมภนวิมุตติ
4. นิสสรณวิมุตติ

๒๕. ความหลุดพ้นด้วยความสงบราบ จัดเป็นวิมุตติใด ?

1. ตทังควิมุตติ
2. สมุจเฉทวิมุตติ
3. วิกขัมภนวิมุตติ
4. ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ

๒๖. ความบริสุทธิ์หมดจดจากกิเลสโดยสิ้นเชิง ย่อมมีได้ด้วยอะไร ?

1. ทาน
2. ศีล
3. สมาธิ
4. ปัญญา

๒๗. สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ มีความหมายตรงกับข้อใด ?

1. ดีชั่วอยู่ที่ตัวทำ
2. บุญบาปไม่มี
3. เทพบันดาล
4. พรหมลิขิต

๒๘. พิจารณาเห็นสังขารว่าไม่เที่ยง จัดเป็นญาณใด ?

1. อุทยัพพยญาณ
2. ภังคญาณ
3. อาทีนวญาณ
4. นิพพิทาญาณ

๒๙. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นภังคญาณ ?

1. เห็นว่าไม่เที่ยง
2. เห็นว่าย่อยยับ
3. เห็นว่าเกิดดับ
4. เห็นว่าน่ากลัว

๓๐. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นอาทีนวญาณ ?

1. เห็นว่าเป็นทุกข์
2. เห็นว่าย่อยยับ
3. เห็นว่าเกิดดับ
4. เห็นว่าน่ากลัว

๓๑. สัมมาสติ ในอริยมรรคมีองค์ ๘ จัดเข้าในวิสุทธิใด ?

1. สีลวิสุทธิ
2. จิตตวิสุทธิ
3. ทิฏฐิวิสุทธิ
4. ญาณทัสสนวิสุทธิ

๓๒. เห็นว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว จัดเข้าในอริยมรรคข้อใด ?

1. สัมมาทิฏฐิ
2. สัมมาสังกัปปะ
3. สัมมาสติ
4. สัมมาสมาธิ

๓๓. ทาง ในคำว่า จงพูนทางแห่งสันติ หมายถึงอะไร ?

1. ทวาร ๓
2. วิชชา ๓
3. สุจริต ๓
4. กุศลมูล ๓

๓๔. ผู้เพ่งความสงบพึงละโลกามิสเสีย โลกามิสได้แก่อะไร ?

1. กามคุณ
2. ตัณหา
3. กิเลสกาม
4. นิวรณ์

๓๕. ข้อใด เป็นวิธีปฏิบัติทำให้เกิดสันติภายใน ?

1. เว้นกายทุจริต
2. เว้นวจีทุจริต
3. เจริญภาวนา
4. รักษาศีล

๓๖. คำว่า พึงรีบรัดชำระทางไปนิพพาน อะไรจัดเป็นทาง ?

1. โพชฌงค์ ๗
2. อริยทรัพย์ ๗
3. อริยมรรค ๘
4. สมาบัติ ๘

๓๗. ข้อใด กล่าวถึงอนุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?

1. สิ้นกิเลส
2. สิ้นกิเลสสิ้นชีวิต
3. สิ้นกิเลสมีชีวิต
4. มีกิเลสมีชีวิต

๓๘. การทำจิตให้สงบจากนิวรณ์ตรงกับกัมมัฏฐานใด ?

1. สมถกัมมัฏฐาน
2. วิปัสสนา
3. กายานุปัสสนา
4. จิตตานุปัสสนา

๓๙. จิตที่เป็นสมาธิตั้งมั่นดีแล้ว เป็นพื้นฐานของกัมมัฏฐานใด ?

1. วิปัสสนากัมมัฏฐาน
2. กสิณ
3. อสุภะ
4. กายคตาสติ

๔๐. การเจริญกายคตาสติกัมมัฏฐาน เพื่อใช้แก้นิวรณ์ใด ?

1. กามฉันท์
2. พยาบาท
3. ถีนมิทธะ
4. วิจิกิจฉา

๔๑. กายคตาสติกัมมัฏฐานมีอะไรเป็นอารมณ์ ?

1. ธาตุ ๔
2. อาการ ๓๒
3. ซากศพ
4. ลมหายใจ

๔๒. คนคิดลังเลสงสัยตัดสินใจไม่ได้ ควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?

1. กายคตาสติ
2. พุทธานุสสติ
3. กสิณ
4. จตุธาตุววัตถาน

๔๓. คนคิดฟุ้งซ่านหงุดหงิดง่าย ควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?

1. กายคตาสติ
2. เมตตา
3. พุทธานุสสติ
4. กสิณ

๔๔. ข้อใด เป็นลักษณะของคนโทสจริต ?

1. โกรธง่าย
2. หลงลืม
3. เจ้าระเบียบ
4. เชื่อง่าย

๔๕. คนโทสจริตควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?

1. อสุภะ
2. อนุสสติ
3. พรหมวิหาร
4. มรณัสสติ

๔๖. ข้อใด เป็นลักษณะของคนโมหจริต ?

1. หลงลืมง่าย
2. เชื่อง่าย
3. ลังเลสงสัย
4. โกรธง่าย

๔๗. คำว่า วิปัสสนา มีความหมายตรงกับข้อใด ?

1. จิตสงบ
2. จิตแน่วแน่
3. จิตเป็นสมาธิ
4. ปัญญาเห็นแจ้ง

๔๘. การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน เพื่อประโยชน์อะไร ?

1. สงบกาย
2. สงบใจ
3. ถอนความถือมั่น
4. ระงับนิวรณ์

๔๙. ความกำจัดโมหะ เป็นอะไรของวิปัสสนา ?

1. ลักษณะ
2. กิจ
3. ผล
4. เหตุ

๕๐. การเห็นสังขารตามความเป็นจริง เป็นอะไรของวิปัสสนา ?

1. ลักษณะ
2. กิจ
3. ผล
4. เหตุ