ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นเอก พ.ศ. ๒๕๔๘

๑. นักศึกษาควรมองโลก โดยเปรียบเทียบกับอะไร ?

1. ยาพิษ
2. ของมึนเมา
3. อาหารและยา
4. ถูกทุกข้อ

๒. พระพุทธองค์ตรัสเรียกคนไร้วิจารณญาณว่าอะไร ?

1. พวกอันธพาล
2. พวกนอกลัทธิ
3. พวกบุรุษเปล่า
4. พวกคนเขลา

๓. พระองค์ตรัสเรียก ผู้รู้โลกตามความเป็นจริงว่าอะไร ?

1. ผู้รู้
2. ผู้รู้โลกธรรม
3. ผู้รู้ทันเหตุการณ์
4. ผู้รู้พระไตรปิฎก

๔. ทรงมีพุทธประสงค์ใด จึงตรัสชวนให้มาดูโลกนี้ ?

1. เพื่อไม่ให้หลง
2. เพื่อให้เห็นคุณและโทษ
3. เพื่อไม่ให้มัวเมาติดอยู่
4. ถูกทุกข้อ

๕. คนเช่นไร ควรสงเคราะห์เข้าในคำว่า “มาร” ?

1. คนเป็นศัตรูกัน
2. คนขัดขวางการทำดี
3. คนอันธพาล
4. คนโกหกหลอกลวง

๖. อะไรเรียกว่า “บ่วงแห่งมาร” ?

1. อายตนะภายใน
2. อายตนะภายนอก
3. โลภ โกรธ หลง
4. สิ่งที่ผูกใจให้ติดอยู่

๗. ทำอย่างไร จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?

1. สำรวมอินทรีย์มิให้ความยินดีครอบงำ
2. รักษาศีลให้บริสุทธิ์
3. ปรับอารมณ์มิให้ขุ่นมัว
4. หมั่นอ่านหนังสือธรรมะ

๘. ความไม่ดีในข้อใด จัดเป็นมาร ?

1. ความโกรธทำลายล้าง
2. ความเกียจคร้าน
3. เจตสิกอันเศร้าหมองชักให้ใคร่
4. ความเห็นแก่ตัว

๙. ปฏิบัติอย่างไร จึงจะตัดบ่วงแห่งมารได้ เป็นสมุจเฉทปหาน ?

1. สำรวมอินทรีย์
2. มนสิการกัมมัฏฐาน
3. เจริญวิปัสสนา
4. เข้าฌานสมาบัติ

๑๐. คำว่า “สังขาร” ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา หมายถึงอะไร ?

1. สภาพที่ปรุงแต่งจิต
2. ปัญจขันธ์
3. อินทรีย์
4. อายตนะ

๑๑. ความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปแห่งสังขาร เป็นลักษณะแห่งอะไร ?

1. อนิจจลักษณะ
2. ทุกขลักษณะ
3. อนัตตลักษณะ
4. สัปปุริสลักษณะ

๑๒. ทุกข์เพราะหาเงินไม่พอใช้ จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. สภาวทุกข์
2. นิพัทธทุกข์
3. วิปากทุกข์
4. อาหารปริเยฏฐิทุกข์

๑๓. ทุกข์ไปด้วยกัน หรือทุกข์กำกับกัน อันได้ชื่อว่าสหคตทุกข์ ตรงกับข้อใด ?

1. ขันธ์ ๕
2. อายตนะ ๑๒
3. อคติ ๔
4. โลกธรรม ๘

๑๔. ทุกขขันธ์ อันเป็นทุกข์รวบยอด ได้แก่อะไร ?

1. ความยึดมั่นปัญจขันธ์
2. การหาเลี้ยงปัญจขันธ์
3. การเยียวยาปัญจขันธ์
4. ความหนักแห่งปัญจขันธ์

๑๕. ข้อใด จัดเป็นปกิณณกทุกข์ ?

1. ความแก่
2. ความเศร้าโศกเสียใจ
3. ความหิวกระหาย
4. ความทะเลาะวิวาท

๑๖. สังขารเป็นอนัตตา โดยความเป็นสภาพหาเจ้าของมิได้ คือข้อใด ?

1. นั่นมิใช่ของเรา
2. นั่นมิใช่เรา
3. นั่นมิใช่ตัวของเรา
4. ถูกทุกข้อ

๑๗. เพราะอะไรปิดบังไว้ จึงไม่เห็นสังขารเป็นอนัตตา ?

1. สำคัญว่าเที่ยง
2. สำคัญว่าไม่ใช่ของเรา
3. สำคัญว่าเป็นสุข
4. สำคัญว่าเป็นกองเป็นก้อน

๑๘. ความเบื่อหน่ายเกิดจากปัญญานั้น ได้แก่เบื่อหน่ายอะไร ?

1. เบื่อหน่ายทั่วไป
2. เบื่อหน่ายสังขาร
3. เบื่อหน่ายปัญจขันธ์
4. เบื่อหน่ายภพชาติ

๑๙. เมื่อจิตเบื่อหน่าย ย่อมเกิดอะไรขึ้น ?

1. ความไม่ฟุ้งซ่าน
2. ความไม่หลง
3. ความสิ้นกิเลส
4. ความสิ้นกำหนัด

๒๐. ข้อว่า “ธรรมยังความเมาให้สร่าง” นั้น เมาอะไร ?

1. เมาสุราเมรัย
2. เมาสิ่งเสพติดให้โทษ
3. เมาอายุ วัย ยศ
4. เมากิเลส ตัณหา ราคะ

๒๑. ข้อว่า “นำเสียซึ่งความระหาย” หมายความว่าอย่างไร ?

1. กำจัดความหิวได้
2. กำจัดความทุกข์ร้อนได้
3. กำจัดตัณหาเสียได้
4. กำจัดความยากจนได้

๒๒. ข้อใด มีความหมายตรงกับคำว่า “อาลัย” ?

1. ความติดใจ
2. ความสูญเสีย
3. ความเศร้าโศก
4. ความสมหวัง

๒๓. ข้อใด ไม่ใช่ความหมายของตัณหา ?

1. ความอยาก
2. ความหงุดหงิด
3. ความเพลิดเพลิน
4. ความปรารถนา

๒๔. วิกขัมภนวิมุตติ ความหลุดพ้นด้วยข่มไว้นั้น ข่มอะไร ?

1. นิวรณ์
2. โทสะ
3. ตัณหา
4. กิเลส

๒๕. การบรรลุอริยผล ด้วยการเจริญวิปัสสนาอย่างเดียว จัดเป็น…?

1. เจโตวิมุตติ
2. ปัญญาวิมุตติ
3. วิกขัมภนวิมุตติ
4. สมุจเฉทวิมุตติ

๒๖. ข้อใด ไม่ใช่สัมมาสังกัปปะ ?

1. คิดลด ละ เลิกกาม
2. คิดลด ละ เลิกพยาบาท
3. คิดลด ละ เลิกชีวิต
4. คิดลด ละ เลิกเบียดเบียน

๒๗. ข้อใด ไม่ใช่สัมมากัมมันตะ ?

1. เว้นธุรกิจผิดกฎหมาย
2. เว้นเจรจาหลอกลวง
3. เว้นลักฉ้อคอร์รัปชั่น
4. เว้นธุรกิจค้าประเวณี

๒๘. ข้อใด ไม่ใช่สัมมาวายามะ ?

1. เพียรพยายามหนีปัญหา
2. เพียรหาวิธีป้องกันปัญหา
3. เพียรพยายามระงับปัญหา
4. เพียรพัฒนาสิ่งดีงามขึ้นมา

๒๙. ข้อใด ไม่นับเข้าในสัมมาสติ ?

1. เห็นโลกว่าเที่ยง
2. เห็นกายว่าเป็นสิ่งไม่งาม
3. เห็นเวทนาว่าแปรปรวน
4. เห็นจิตว่ามีความเกิดดับ

๓๐. สัมมาสติ จัดเข้าในวิสุทธิข้อใด ?

1. สีลวิสุทธิ
2. จิตตวิสุทธิ
3. ทิฏฐิวิสุทธิ
4. กังขาวิตรณวิสุทธิ

๓๑. ข้อใด มีความหมายสอดคล้องกับสีลวิสุทธิ ?

1. เบื่อหน่ายการอยู่ครองเรือน
2. ประกอบอาชีพสุจริต
3. เห็นว่าทุกข์เป็นสิ่งมีอยู่จริง
4. สอดคล้องทั้ง ๓ ข้อ

๓๒. ข้อใด ไม่ใช่แนวคิดแบบวิถีพุทธ ?

1. อยากได้สันติ ควรพอกพูนทางสันติ
2. ผู้มุ่งสันติ ควรละผลประโยชน์ที่เป็นอามิส
3. อยากให้เกิดสันติ ควรทำให้คนเลิกจน
4. สันติภาพภายนอก เกิดจากสันติภาพภายใน

๓๓. ข้อใด จัดว่าสวนทางกับพระนิพพาน ?

1. วิมุตติ หลุดพ้น
2. วิสุทธิ บริสุทธิ์
3. อรติ ไม่ยินดี
4. สันติ สงบ

๓๔. “ผู้เพ่งความสงบพึงละโลกามิสเสีย” โลกามิสคืออะไร ?

1. กามคุณ
2. กามฉันทะ
3. กามกิเลส
4. กามราคะ

๓๕. ปฏิบัติเช่นไร ชื่อว่าปฏิบัติใกล้พระนิพพาน ?

1. ยินดีในสมถะ
2. ยินดีในวิปัสสนา
3. เห็นโทษการครองเรือน
4. เห็นภัยในความประมาท

๓๖. ผู้มีจิตเป็นสมาธิตั้งมั่นดีแล้ว ย่อมรู้เห็นอะไร ?

1. สภาพเป็นจริง
2. ภพชาติ
3. อารมณ์
4. ตัวตน

๓๗. กายคตาสติ สติไปในกาย พึงกำหนดเห็นด้วยอาการอย่างไร ?

1. เห็นอาการ ๓๒
2. เห็นเป็นของน่าเกลียด
3. เห็นว่าไม่เที่ยง
4. เห็นว่าไม่มีตัวตน

๓๘. กายคตาสตินั้น เป็นคู่ปรับแก่นิวรณ์ใด ?

1. กามฉันทะ
2. ถีนมิทธะ
3. อุทธัจจกุกกุจจะ
4. วิจิกิจฉา

๓๙. ผู้หมั่นเจริญเมตตา ย่อมได้อานิสงส์อะไร ?

1. รักตัวเองมากขึ้น
2. รักผู้อื่นมากขึ้น
3. กำจัดโทสะเสียได้
4. รู้จักให้อภัยไม่จองเวร

๔๐. วิธีแผ่กรุณา ท่านสอนให้แผ่อย่างไร ?

1. ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด
2. ขอสัตว์จงพ้นจากทุกข์เถิด
3. ขอสัตว์อย่าจองเวรกัน
4. ขอสัตว์อย่าเบียดเบียนกัน

๔๑. ข้อใด เป็นวิธีแผ่มุทิตา ?

1. ขอสัตว์จงเป็นสุขเถิด
2. ขอสัตว์จงมีสุขยิ่งขึ้นไป
3. ขอสัตว์จงพ้นทุกข์
4. ขอสัตว์จงอย่ามีเวรกัน

๔๒. ขณะกราบพระรัตนตรัย ๓ ครั้ง ควรมีสติระลึกถึงอะไร ?

1. พระรัตนตรัย
2. คุณพระรัตนตรัย
3. พระพุทธคุณ
4. พระธรรมคุณ

๔๓. การเจริญมรณัสสติว่า “อวสฺสํ มยา มริตพฺพํ เราต้องตายแน่” ควรเจริญในขณะใด ?

1. ขณะรดน้ำศพ
2. ขณะฟังสวดพระอภิธรรม
3. ขณะเผาศพ
4. เจริญได้ทุกขณะ

๔๔. เมื่อกล่าวบทว่า “นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส” ควรมีสติกำหนดอะไร จึงเป็นการเจริญกัมมัฏฐาน ?

1. พระพุทธคุณ
2. พระธรรมคุณ
3. พระสังฆคุณ
4. กำหนดจิตไม่ให้ฟุ้งซ่าน

๔๕. ขณะรับบิณฑบาต พระสงฆ์พึงเจริญกัมมัฏฐานอะไร ?

1. เมตตาพรหมวิหาร
2. อาหาเรปฏิกูลสัญญา
3. ไม่ได้เจริญแต่สำรวมระวัง
4. ไม่ได้เจริญแต่สวดให้พร

๔๖. พระสงฆ์ออกเดินธุดงค์ไปในที่ต่างๆ เพื่อจุดประสงค์ใด ?

1. เพื่อขัดเกลากิเลส
2. เพื่อไม่ติดที่และบุคคล
3. เพื่อเผยแผ่ธรรม
4. ถูกทุกข้อ

๔๗. พระธุดงค์ประเภทใด ถือว่าปฏิบัติไม่ถูกต้อง ?

1. นำวัตถุมงคลไปแจก
2. ดูหมอ ให้หวย
3. ปักกลดย่านชุมชน
4. ถูกทุกข้อ

๔๘. คำว่า “ทำงานด้วยจิตว่าง” นั้น หมายถึงทำอย่างไร ?

1. เจริญกัมมัฏฐานไปด้วย
2. ไม่ให้ถูกความโกรธครอบงำ
3. ทำจิตให้ปราศจากอารมณ์
4. ทำงานอย่างมีสติ

๔๙. คำว่า “จิตว่าง” นั้น หมายถึงว่างจากอะไร ?

1. อารมณ์
2. นิวรณ์
3. ความเครียด
4. ความกังวล

๕๐. อะไรเป็นผลสูงสุดของวิปัสสนา ?

1. เห็นสังขารตามเป็นจริง
2. เห็นสังขารเกิดดับ
3. เห็นสังขารน่ากลัว
4. เห็นสังขารเป็นทุกข์