ปัญหาและเฉลยวิชาเบญจศีลเบญจธรรม  ธรรมศึกษาชั้นตรี พ.ศ. ๒๕๕๐

๑. สิกขาบทที่ปรากฏในเบญจศีล หมายถึงอะไร ?

ก. องค์แห่งศีล
ข. ข้อห้ามแห่งศีล
ค. ขอบเขตแห่งศีล
ง. การสมาทานศีล

๒. ศีล ๕ บัญญัติไว้สำหรับบุคคลประเภทใด ?

ก. ภิกษุ
ข. ภิกษุณี
ค. สามเณร
ง. คนทั่วไป

๓. เพราะเหตุใด ผู้แรกเริ่มประพฤติความดี จึงต้องถือศีล ?

ก. เป็นบรรทัดของศาสนาทุกศาสนา
ข. เป็นบรรทัดให้คนอื่นมีสุขทั่วหน้า
ค. เป็นบรรทัดให้คนประพฤติความดี
ง. เป็นบรรทัดให้เลี้ยงชีวิตแต่พอเพียง

๔. ศีลที่บัญญัติขึ้นเพื่อปลูกเมตตาจิตนั้น ควรปลูกเมตตาจิตในใคร ?

ก. สัตว์เล็ก
ข. สัตว์ใหญ่
ค. สัตว์มีคุณ
ง. สัตว์ทั้งปวง

๕. ศีลข้อใด บัญญัติขึ้นด้วยเพ่งเมตตาจิตเป็นใหญ่ ?

ก. ปาณาติบาต
ข. อทินนาทาน
ค. กาเมสุมิจฉาจาร
ง. มุสาวาท

๖. ฆ่ากันโดยบันดาลโทสะ เป็นการผิดศีลลักษณะใด ?

ก. โดยจงใจ
ข. โดยไม่จงใจ
ค. โดยไตร่ตรอง
ง. โดยใคร่ครวญ

๗. การกระทำใด มุ่งเฉพาะสัตว์เดียรฉาน ?

ก. ทรกรรม
ข. ทำร้ายร่างกาย
ค. ฆ่าตัดคอ
ง. ทำลายทรัพย์สิน

๘. การชนโค ชนไก่ กัดจิ้งหรีด จัดเป็นการกระทำประเภทใด ?

ก. กักขัง
ข. นำไป
ค. เล่นสนุก
ง. ผจญสัตว์

๙. ใช้งานสัตว์เกินกำลัง ไม่ปรานี ปล่อยให้อดอยากซูบผอม ไม่ให้หยุดพักผ่อนตามกาล จัดเป็นการกระทำประเภทใด ?

ก. ใช้การ
ข. กักขัง
ค. เล่นสนุก
ง. นำไป

๑๐. การทำให้พิการ จัดเข้าในการกระทำประเภทใด ?

ก. การฆ่า
ข. การโจรกรรม
ค. การทำร้ายร่างกาย
ง. การทรกรรม

๑๑. อทินนาทานา เวรมณี บัญญัติขึ้นเพื่ออะไร ?

ก. ให้มีสติยับยั้ง
ข. ให้มีเมตตาต่อกัน
ค. ให้ปรองดองกัน
ง. ให้เลี้ยงชีวิตถูกทาง

๑๒. คบเพื่อนด้วยอาการไม่ซื่อสัตย์ เอาเปรียบ มุ่งแต่จะได้ฝ่ายเดียว ตรงกับข้อใด ?

ก. ปอกลอก
ข. ลักลอบ
ค. สมโจร
ง. ยักยอก

๑๓. การถือเอาสิ่งของที่ดีของผู้อื่น เอาสิ่งของที่เลวของตนเข้าไว้แทน จัดเป็นการกระทำประเภทใด ?

ก. ลักลอบ
ข. เบียดบัง
ค. สับเปลี่ยน
ง. ยักยอก

๑๔. แม้ทรัพย์ของตนเองก็ทำให้ผิดศีลข้อที่ ๒ ได้ ตรงกับข้อใด ?

ก. ลักลอบ
ข. เบียดบัง
ค. ตระบัด
ง. กรรโชก

๑๕. การขู่ให้เจ้าของตกใจกลัวและถือเอาสิ่งของไป เรียกว่าอะไร ?

ก. ปล้น
ข. ฉ้อ
ค. ฉก
ง. กรรโชก

๑๖. การทำลายทรัพย์สินผู้อื่นให้เกิดความเสียหาย เช่น เผาโรงเรียน ฟันโค ฟันกระบือ เป็นต้น จัดเป็นการกระทำประเภทใด ?

ก. ทำร้าย
ข. ทรกรรม
ค. ผลาญ
ง. กรรโชก

๑๗. กิริยาที่ทำในเวลาสงัด แอบเข้าไปในเรือนของผู้อื่นและหยิบฉวย สิ่งของเขาไป เรียกว่าอะไร ?

ก. ตัดช่อง
ข. ย่องเบา
ค. ลักลอบ
ง. เบียดบัง

๑๘. กาเมสุมิจฉาจารา เวรมณี บัญญัติขึ้นเพื่อป้องกันตนจากความ เสียหายในเรื่องใด ?

ก. โหดร้าย
ข. มือไว
ค. ใจง่าย
ง. ขาดสติ

๑๙. เว้นจากการประพฤติผิดในกาม คำว่า กาม ได้แก่กิริยาเช่นใด ?

ก. รักใคร่กันฉันญาติ
ข. รักใคร่กันฉันเพื่อน
ค. รักใคร่กันฉันพี่น้อง
ง. รักใคร่กันทางประเวณี

๒๐. ผู้เป็นเทือกเถาของตน ตรงกับข้อใด ?

ก. แม่
ข. ลูก
ค. หลาน
ง. เหลน

๒๑. หญิงที่จารีตห้าม ยกเว้นข้อใด ?

ก. ภิกษุณี
ข. สิกขมานา
ค. หญิงหม้าย
ง. สามเณรี

๒๒. ของของใคร ใครก็รักก็หวง มีความหมายตรงกับศีลข้อใด ?

ก. ข้อ ๑
ข. ข้อ ๓
ค. ข้อ ๔
ง. ข้อ ๕

๒๓. ชายที่มีรักเดียวใจเดียว ไม่นอกใจภรรยาตน ตรงกับข้อใด ?

ก. ปติวัตร
ข. สทารสันโดษ
ค. มัตตัญญุตา
ง. ถูกทุกข้อ

๒๔. มุสาวาท แสดงออกได้ทางใด ?

ก. ทางกาย
ข. ทางวาจา
ค. ทางใจ
ง. ทางกาย วาจา

๒๕. การกล่าววาจาที่ไพเราะมีประโยชน์ ตรงกับศีล ๕ ข้อใด ?

ก. ข้อ ๑
ข. ข้อ ๒
ค. ข้อ ๔
ง. ข้อ ๕

๒๖. ข้าราชการถวายสัตย์แล้ว ภายหลังไม่ปฏิบัติตาม เรียกว่าอะไร ?

ก. ผิดสัญญา
ข. คืนคำ
ค. เสียสัตย์
ง. หลอกลวง

๒๗. ให้การเท็จในชั้นศาล ชื่อว่าประพฤติผิดลักษณะใด ?

ก. พูดปด
ข. พูดคำหยาบ
ค. พูดเพ้อเจ้อ
ง. พูดส่อเสียด

๒๘. รู้วิชาคงกระพัน ฟันไม่เข้า ยิงไม่ออก เพื่อหลอกให้คนหลงเชื่อ และนิยมตน จัดเป็นมุสาประเภทใด ?

ก. มารยา
ข. ทำเลศ
ค. เสริมความ
ง. ทำเล่ห์กระเท่ห์

๒๙. พูดประชดให้คนอื่นเจ็บใจ ตรงกับข้อใด ?

ก. สับปลับ
ข. ทำเลศ
ค. เพ้อเจ้อ
ง. เสียดแทง

๓๐. ตั้งใจจะพูดอย่างหนึ่ง แต่ปากไพล่ไปพูดเสียอีกอย่างหนึ่ง เช่นนี้ เรียกว่าอะไร ?

ก. โวหาร
ข. นิยาย
ค. สำคัญผิด
ง. พลั้ง

๓๑. พูดตัดข้อความที่ไม่ต้องการจะให้รู้ออก เพื่อปกปิดความผิดตน ให้เขาเข้าใจเป็นอย่างอื่น ตรงกับข้อใด ?

ก. เสริมความ
ข. ทำเลศ
ค. อำความ
ง. มายา

๓๒. พูดด้วยความคะนองปาก ไม่ได้ตั้งใจให้เข้าใจผิด ตรงกับข้อใด ?

ก. เสียดแทง
ข. สับปลับ
ค. ส่อเสียด
ง. ถูกทุกข้อ

๓๓. ทั้งๆ ที่ไม่ได้เคารพนับถืออะไร แต่ลงท้ายจดหมายมีข้อความว่า ด้วยความเคารพอย่างยิ่ง ไม่จัดเป็นมุสาเพราะอะไร ?

ก. ไม่ได้ตั้งใจ
ข. เป็นโวหาร
ค. เข้าใจผิด
ง. สำคัญผิด

๓๔. ข้อใด เป็นมูลเหตุของความประมาทขาดสติ ?

ก. ความยากจน
ข. ความฟุ้งซ่าน
ค. ความเครียด
ง. ความมึนเมา

๓๕. การเสพสิ่งเสพติด ถือว่าผิดศีล เพราะสาเหตุใด ?

ก. ให้ผู้เสพมีโอกาสถึงตายได้
ข. เป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
ค. เสียเงินโดยเปล่าประโยชน์
ง. รัฐบาลห้ามและปราบปราม

๓๖. การละเว้นจากข้อห้ามในสิกขาบททั้ง ๕ เรียกว่าอะไร ?

ก. วิรัติ
ข. เจตนา
ค. สมาทาน
ง. กัลยาณธรรม

๓๗. ตั้งใจจะรักษาศีล ๕ มิให้ขาด มิให้ด่าง มิให้พร้อย ตรงกับข้อใด ?

ก. สัมปัตตวิรัติ
ข. สมาทานวิรัติ
ค. สมุจเฉทวิรัติ
ง. ถูกทุกข้อ

๓๘. กำลังจะทำจะทำร้ายเขา แต่ไม่ทำ เพราะเห็นว่าไม่ควร ตรงกับข้อใด ?

ก. สัมปัตตวิรัติ
ข. สมาทานวิรัติ
ค. สมุจเฉทวิรัติ
ง. ถูกทุกข้อ

๓๙. ใจจืดใจดำ เป็นอาการของคนขาดกัลยาณธรรมข้อใด ?

ก. เที่ยงธรรม
ข. ซื่อตรง
ค. สวามิภักดิ์
ง. เมตตา กรุณา

๔๐. เลี้ยงชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ไม่หลอกลวงผู้อื่นเลี้ยงชีวิต ชื่อว่าปฏิบัติตามข้อใด ?

ก. สัมมาสังกัปปะ
ข. สัมมาอาชีวะ
ค. สัมมาวายามะ
ง. สัมมาสมาธิ

๔๑. การขายสินค้าที่มีคุณภาพ ตามราคาที่กำหนด ไม่เอาเปรียบลูกค้า ชื่อว่าประพฤติเป็นธรรมในอะไร ?

ก. กิจการ
ข. บุคคล
ค. วัตถุ
ง. ถูกทุกข้อ

๔๒. เรามีเวลาน้อย ต้องรีบทำงานที่คั่งค้างให้สำเร็จ ชื่อว่าประพฤติ เป็นธรรมในอะไร ?

ก. กิจการ
ข. บุคคล
ค. วัตถุ
ง. ถูกทุกข้อ

๔๓. ข้อใด ส่งเสริมผู้ปฏิบัติให้รู้จักมีความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ ?

ก. ความมีสัตย์
ข. ความสำรวมในศีล
ค. ความสำรวมในกาม
ง. ความมีสติรอบคอบ

๔๔. คนตรง หมายถึงบุคคลมีความประพฤติเช่นไร ?

ก. กตัญญู
ข. อ่อนน้อม
ค. มีสัตย์
ง. จงรักภักดี

๔๕. ฉันจำใจต้องทำความผิด เพราะรักเธอมาก ชื่อว่าขาดความ เที่ยงธรรมข้อใด ?

ก. ฉันทาคติ
ข. โทสาคติ
ค. โมหาคติ
ง. ภยาคติ

๔๖. ความมีสติรอบคอบ ส่งเสริมการรักษาศีลข้อใด ?

ก. ข้อ ๒
ข. ข้อ ๓
ค. ข้อ ๔
ง. ข้อ ๕

๔๗. ไม่ควรซื้อ อย่าไปพิไรซื้อ มีความหมายตรงกับข้อใด ?

ก. สัมมากัมมันตะ
ข. สัมมาอาชีวะ
ค. ความมีสัตย์
ง. สติรอบคอบ

๔๘. ข้อใด ไม่ใช่อาการของความมีสติรอบคอบ ?

ก. ทำงานให้อากูล
ข. ทำงานที่ไม่มีโทษ
ค. ทำงานอย่างตั้งใจ
ง. ทำงานระมัดระวัง

๔๙. การปฏิบัติตามหลักเบญจศีลเบญจธรรม คู่ใดไม่สัมพันธ์กัน ?

ก. ไม่แย่งชิงของรัก-มีเมตตากรุณา
ข. ไม่ลักทรัพย์-ประกอบสัมมาชีพ
ค. ไม่พูดเท็จ-พูดแต่ความจริง
ง. ไม่ดื่มสุรา-มีสติสัมปชัญญะ

๕๐. เบญจศีลกับเบญจธรรม ต่างกันอย่างไร ?

ก. เบญจศีลควรรู้-เบญจธรรมควรละ
ข. เบญจศีลควรละ-เบญจธรรมควรรู้
ค. เบญจศีลควรเว้น-เบญจธรรมควรปฏิบัติ
ง. เบญจศีลควรปฏิบัติ-เบญจธรรมควรเว้น