ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นโท พ.ศ. 2555

ถาม ภิกษุแม้ล่วงละเมิดพระวินัยแล้วไม่ต้องอาบัติ ได้รับยกเว้นทุกสิกขาบท ได้แก่ภิกษุประเภทไหนบ้าง ?

ตอบ ได้แก่

  • ภิกษุบ้าคลั่งจนไม่มีสติสัมปชัญญะ
  • ภิกษุเพ้อจนไม่รู้สึกตัว
  • ภิกษุกระสับกระส่าย เพราะมีเวทนากล้าจนถึงไม่มีสติ

ถาม สังฆกรรม 3 อย่างนี้ คือ การสวดปาฏิโมกข์ อุปสมบทกรรม และอัพภาณกรรม มีจำกัดจำนวนสงฆ์อย่างน้อยเท่าไรจึงจะถูกต้องตามพระวินัย ?

ตอบ

  • การสวดปาฏิโมกข์ ต้องการสงฆ์จตุวรรค คือ 4 รูปเป็นอย่างน้อย
  • อุปสมบทกรรมในปัจจันตประเทศ ต้องการสงฆ์ปัญจวรรค คือ 5 รูปเป็นอย่างน้อย
  • อุปสมบทในมัธยมประเทศ ต้องการสงฆ์ทสวรรค คือ 10 รูปเป็นอย่างน้อย
  • อัพภาณกรรม ต้องการสงฆ์วีสติวรรค คือ 20 รูปเป็นอย่างน้อย

ถาม จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้ อุปัชฌายะ สัทธิวิหาริก นิสสัย

ตอบ

  • อุปัชฌายะ เป็นชื่อเรียกภิกษุผู้รับให้พึ่งพิง แปลว่าผู้ฝึกสอนหรือผู้ดูแล
  • สิทธิวิหาริก เป็นชื่อเรียกภิกษุผู้พึ่งพิง แปลว่าผู้อยู่ด้วย
  • นิสสัย เป็นชื่อเรียกกิริยาที่พึ่งพิง

ถาม ภิกษุผู้ได้รับเสนาสนะของสงฆ์ให้เป็นที่อยู่อาศัย ควรเอาใจใส่รักษาเสนาสนะนั้นอย่างไร ?

ตอบ ควรเอาใจใส่รักษาดังนี้

  1. ไม่ทำให้เปรอะเปื้อน
  2. ชำระให้สะอาด
  3. ระวังไม่ให้ชำรุด
  4. รักษาเครื่องเสนาสนะ
  5. ตั้งน้ำฉันน้ำใช้ไว้ให้มีพร้อม
  6. ของใช้สำหรับเสนาสนะหนึ่งอย่านำไปใช้ที่อื่นให้กระจัดกระจาย

ถาม คำว่า วัตถุเป็นอนามาส คืออะไร ? ภิกษุจับต้องวัตถุเป็นอนามาสเป็นอาบัติอะไร ?

ตอบ คำว่า วัตถุเป็นอนามาส คือ สิ่งที่ภิกษุไม่ควรจับต้อง ฯ ภิกษุจับต้องมาตุคาม เป็นอาบัติสังฆาทิเสส ถุลลัจจัย และทุกกฎ ตามประโยค จับต้องบัณเฑาะก์ด้วยความกำหนัดเป็นอาบัติถุลลัจจัย นอกนั้นเป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฎทั้งหมด ฯ


ถาม ภิกษุอยู่จำพรรษาครบ 3 เดือนจนได้ปวารณา ย่อมได้อานิสงส์แห่งการจำพรรษาอะไรบ้าง ?

ตอบ ได้รับอานิสงส์ 5 อย่าง คือ

  1. เที่ยวไปไม่ต้องบอกลาตามสิกขาบทที่ 6 แห่งอเจลกวรรคในปาจิตติยกัณฑ์
  2. เที่ยวจาริกไปไม่ต้องถือเอาไตรจีวรไปครบสำรับ
  3. ฉันคณโภชน์ และปรัมปรโภชน์ได้
  4. เก็บอติเรกจีวรไว้ได้ตามปรารถนา
  5. จีวรอันเกิดขึ้นในที่นั้น เป็นของได้แก่พวกเธอ

ทั้งได้โอกาสเพื่อกรานกฐิน และรับอานิสงส์ 5 นั้นเพิ่มออกไปอีก 4 เดือน ตลอดเหมันตฤดู ฯ


ถาม ปวารณามีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ? ในอาวาสหนึ่งมีภิกษุจำพรรษา 3 รูป เมื่อถึงวันปวารณา พึงปฏิบัติอย่างไร ?

ตอบ มี 3 อย่าง คือ สังฆปวารณา คณปวารณา และบุคคลปวารณา ฯ ในอาวาสหนึ่งมีภิกษุจำพรรษา 3 รูป เมื่อถึงวันปวารณา พึงทำคณปวารณา ฯ


ถาม องค์ที่เป็นลักษณะแห่งการถือวิสาสะ คืออะไรบ้าง ? เห็นว่าข้อไหนสำคัญ ฯ

ตอบ องค์ที่เป็นลักษณะแห่งการถือวิสาสะ คือ เป็นผู้เคยได้เห็นกันมา 1 เป็นผู้เคยคบกันมา 1 ได้พูดกันไว้ 1 ยังมีชีวิตอยู่ 1 รู้ว่าของนั้นเราถือเอาแล้วเขาจักพอใจ 1 ฯ ข้อสุดท้ายสำคัญ ฯ


ถาม ภิกษุได้ชื่อว่า อาจารโคจรสัมปันโน ผู้ถึงพร้อมด้วยมารยาทและโคจรเพราะประพฤติปฏิบัติเช่นไร ?

ตอบ เพราะมีความประพฤติปฏิบัติสุภาพเรียบร้อยสมบูรณ์ด้วยอภิสมาจาริกวัตร เว้นจากอโคจร คือบุคคลและสถานที่ที่ไม่สมควรไป ฯ


ถาม เภสัช 5 มีอะไรบ้าง จัดเป็นกาลิกอะไร ?

ตอบ เภสัช 5 มี เนยใส เนยข้น น้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย ฯ จัดเป็นสัตตาหกาลิก ฯ