ปัญหาและเฉลยวิชาวินัย  นักธรรมชั้นเอก พ.ศ. 2557

ถาม ภิกษุผู้ปรารถนาความตั้งอยู่ยั่งยืนของพระธรรมวินัย ควรปฏิบัติตนอย่างไร?

ตอบ ควรตั้งอยู่ในสีลสามัญญตา ทิฏฐิสามัญญตา และลัชชีธรรม สำรวมในพระปาติโมกข์ ประกอบด้วยอาจาระและโคจระ เห็นภัยในโทษแม้เพียงเล็กน้อย สำเหนียกศึกษาในสิกขาบททั้งหลาย ฯ


ถาม อุโบสถกรรม อุปสมบทกรรม อปโลกนกรรม อัพภานกรรม อุกเขปนียกรรม ใช้สงฆ์จำนวนเท่าไรเป็นอย่างน้อยจึงจะถูกต้องตามพระวินัยบัญญัติ?

ตอบ

  • อุโบสถกรรม ใช้สงฆ์ 4 รูป
  • อุปสมบทกรรม ในปัจจันตชนบท ใช้สงฆ์ 5 รูป ในมัชฌิมชนบทใช้สงฆ์ 10 รูป
  • อปโลกนกรรม ใช้สงฆ์ 4 รูป
  • อัพภานกรรม ใช้สงฆ์ 20 รูป
  • อุกเขปนียกรรม ใช้สงฆ์ 4 รูป

ถาม จงอธิบายความหมายคำต่อไปนี้

  1. สัตตัพภันตรสีมา
  2. อุทกุกเขปสีมา

ตอบ

  1. สัตตัพภันตรสีมา ได้แก่สีมาในป่าหาคนตั้งบ้านเรือนมิได้ กำหนดเขตแห่งสามัคคีในชั่ว 7 อัพภันดรโดยรอบ นับแต่ที่สุดแนวแห่งสงฆ์ออกไป (7 อัพภันดร คือ 49 วา)
  2. อุทกุกเขปสีมา ได้แก่สีมามีกำหนดเขตสามัคคีด้วยชั่ววักน้ำสาดแห่งคนมีอายุและกำลังเป็นปานกลาง

ถาม ผ้าที่ไม่ทรงอนุญาตให้ใช้เป็นผ้ากฐิน ได้แก่ผ้าเช่นไรบ้าง?

ตอบ ผ้าที่ไม่ทรงอนุญาตให้ใช้เป็นผ้ากฐิน ได้แก่ผ้าเช่นนี้ คือ

  1. ผ้าที่ไม่ได้เป็นสิทธิ เช่น ผ้าที่ขอยืมเขามา
  2. ผ้าที่ได้มาโดยอาการอันมิชอบ คือทำนิมิตได้มา พูดเลียบเคียงได้มาและผ้าเป็นนิสสัคคีย์
  3. ผ้าที่ได้มาโดยบริสุทธิ์ แต่เก็บค้างคืนไว้

ถาม ภิกษุผู้กรานกฐินแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อะไรบ้าง?

ตอบ ภิกษุผู้กรานกฐินแล้ว ย่อมได้อานิสงส์ดังนี้

  1. เที่ยวไปไม่ต้องบอกลาตามสิกขาบทที่ 6 แห่งอเจลวรรค ในปาจิตติยกัณฑ์
  2. เที่ยวจาริกไปไม่ต้องถือเอาไตรจีวรไปครบสำรับ
  3. ฉันคณะโภชน์ได้
  4. เก็บอติเรกจีวรไว้ได้ตามปรารถนา
  5. จีวรอันเกิดขึ้นในที่นั้นเป็นของได้แก่พวกเธอ

ทั้งได้โอกาสขยายเขตจีวรกาลให้ยาวออกไปตลอด 4 เดือนฤดูเหมันต์ด้วย ฯ


ถาม ท่านศึกษาพระวินัยในเรื่องการอุปสมบทดีแล้ว จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

  1. อภัพบุคคล
  2. อุปสัมปทาเปกขะ
  3. กรรมวาจา
  4. อนุสาวนา
  5. อนุศาสน์

ตอบ

  1. อภัพบุคคล คือบุคคลผู้ไม่ควรแก่การให้อุปสมบท ทรงห้ามไว้เป็นเด็ดขาด อุปสมบทไม่ขึ้น
  2. อุปสัมปทาเปกขะ คือผู้ประสงค์จะอุปสมบทเป็นพระภิกษุ
  3. กรรมวาจา คือวาจาที่สวดประกาศในการให้อุปสมบท
  4. อนุสาวนา คือวาจาที่สวดประกาศความปรึกษาและตกลงสงฆ์
  5. อนุศาสน์ คือกิจที่พึงทำภายหลังจากอุปสมบทเสร็จแล้ว มีการบอกนิสสัย 4 บอกอกรณียกิจ 4 เป็นต้น

ถาม ภิกษุทะเลาะกันเรื่องสรรพคุณของยา จัดเป็นวิวาทาธิกรณ์ได้หรือไม่? เพราะเหตุไร?

ตอบ ไม่ได้ ฯ เพราะวิวาทาธิกรณ์ มุ่งเฉพาะวิวาทปรารถพระธรรมวินัย ฯ


ถาม อุกเขปนียกรรม และ นิยสกรรม สงฆ์พึงลงแก่ภิกษุเช่นไร?

ตอบ

  • อุกเขปนียกรรม พึงลงแก่ภิกษุไม่เห็นอาบัติ ผู้ไม่ทำคืนอาบัติ หรือผู้ไม่สละทิฏฐิบาป
  • นิยสกรรม พึงลงแก่ภิกษุผู้มีอาบัติมาก หรือคลุกคลีกับคฤหัสถ์ด้วยการคลุกคลีอันไม่ควร ฯ

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์

ถาม กรรมการมหาเถรสมาคมซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้ง จะพ้นจากตำแหน่งในกรณีใดบ้าง?

ตอบ กรรมการมหาเถรสมาคมซึ่งสมเด็จพระสังฆราชทรงแต่งตั้ง จะพ้นจากตำแหน่งเมื่อ

  1. ครบวาระ 2 ปี
  2. มรณภาพ
  3. พ้นจากความเป็นพระภิกษุ
  4. ลาออก
  5. สมเด็จพระสังฆราชมีพระบัญชาให้ออก

ถาม การปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาค จัดแบ่งเขตการปกครองไว้อย่างไร? จงอ้างมาตราประกอบ

ตอบ การปกครองคณะสงฆ์ส่วนภูมิภาค จัดแบ่งเขตการปกครองไว้ดังนี้

  1. ภาค
  2. จังหวัด
  3. อำเภอ
  4. ตำบล

ตามมาตรา 21 แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ฯ