ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2560

ถาม สังคมทุกวันนี้เกิดความวุ่นวาย เพราะขาดธรรมอะไรบ้าง ?

ตอบ เพราะขาดธรรมเป็นโลกบาล 2 อย่าง คือ

  1. หิริ ความละอายแก่ใจในการประพฤติชั่ว
  2. โอตตัปปะ ความเกรงกลัวต่อผลของการประพฤติชั่ว

ถาม สติ แปลว่าอะไร ? เพราะเหตุไรจึงชื่อว่าเป็นธรรมมีอุปการะมาก ?

ตอบ สติ แปลว่า ความระลึกได้ ฯ เพราะช่วยให้สำเร็จกิจในทางที่ดี จึงชื่อว่าเป็นธรรมมีอุปการะมาก ฯ


ถาม พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ได้ชื่อว่ารัตนะ เพราะเหตุไร ?

ตอบ เพราะเป็นของมีคุณค่าและหาได้ยาก เหมือนเพชรนิลจินดามีค่ามาก นำประโยชน์และความสุขมาให้แก่ผู้เป็นเจ้าของ ฯ


ถาม ไตรลักษณ์ ได้แก่อะไรบ้าง ?

ตอบ ไตรลักษณ์ ได้แก่

  1. อนิจจตา ความเป็นของไม่เที่ยง
  2. ทุกขตา ความเป็นทุกข์
  3. อนัตตตา ความเป็นของไม่ใช่ตน

ถาม ผู้ที่ทำงานไม่สำเร็จผลตามที่มุ่งหมายเพราะขาดคุณธรรมอะไรบ้าง ?

ตอบ เพราะขาดอิทธิบาท คือคุณเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ 4 อย่าง คือ

  1. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น
  2. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น
  3. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ
  4. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น

ถาม ธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?

ตอบ ธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คือ นิวรณ์ 5 มี

  1. กามฉันท์ พอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้น
  2. พยาบาท ปองร้ายผู้อื่น
  3. ถีนมิทธะ ความที่จิตหดหู่และเคลิบเคลิ้ม
  4. อุทธัจจกุกกุจจะ ฟุ้งซ่านและรำคาญ
  5. วิจิกิจฉา ลังเลไม่ตกลงใจ

ถาม คำว่า เจรจาชอบ ในมรรคมีองค์ 8 นั้น คือเจรจาอย่างไร ?

ตอบ คือเว้นจากพูดเท็จ เว้นจากพูดส่อเสียด เว้นจากพูดคำหยาบ และเว้นจากพูดเพ้อเจ้อ ฯ


คิหิปฏิบัติ

ถาม มิตรแท้ที่ควรคบ มีกี่ประเภท ? อะไรบ้าง ?

ตอบ มี 4 ประเภท ฯ คือ

  1. มิตรมีอุปการะ
  2. มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์
  3. มิตรแนะประโยชน์
  4. มิตรมีความรักใคร่

ถาม อบายมุข 4 มีอะไรบ้าง ?

ตอบ อบายมุข 4 มี

  1. ความเป็นนักเลงหญิง
  2. ความเป็นนักเลงสุรา
  3. ความเป็นนักเลงเล่นการพนัน
  4. ความคบคนชั่วเป็นมิตร

ถาม ดื่มน้ำเมามีโทษอย่างไรบ้าง ?

ตอบ มีโทษ 6 อย่าง คือ

  1. เสียทรัพย์
  2. ก่อการทะเลาะวิวาท
  3. เกิดโรค
  4. ถูกติเตียน
  5. ไม่รู้จักอาย
  6. ทอนกำลังปัญญา