ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นตรี พ.ศ. ๒๕๕๐

๑. ผู้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ เพราะมีธรรมอะไร ?

ก. ธรรมมีอุปการะมาก
ข. ธรรมอันทำให้งาม
ค. ธรรมเป็นโลกบาล
ง. ธรรมเป็นเครื่องเจริญ

๒. การรณรงค์เรื่องเมาไม่ขับ ส่งเสริมให้มีธรรมข้อใด ?

ก. สติ
ข. สัมปชัญญะ
ค. ขันติ
ง. โสรัจจะ

๓. ถ้าสติเปรียบเหมือนดวงไฟ สัมปชัญญะจะเปรียบเหมือนอะไร ?

ก. ควันไฟ
ข. แสงไฟ
ค. คนจุดไฟ
ง. เชื้อไฟ

๔. คนขาดศีลธรรม เพราะไม่มีธรรมใดเป็นพื้นฐาน ?

ก. สติ สัมปชัญญะ
ข. ขันติ โสรัจจะ
ค. หิริ โอตตัปปะ
ง. ถูกทุกข้อ

๕. คนมีโอตตัปปะมีลักษณะเช่นไร ?

ก. กลัวถูกลงโทษ
ข. กลัวเสียชื่อเสียง
ค. กลัวตกนรก
ง. ถูกทุกข้อ

๖. ผู้มุ่งให้กาย วาจา ใจงดงาม ควรประพฤติธรรมอะไร ?

ก. สติ สัมปชัญญะ
ข. ขันติ โสรัจจะ
ค. หิริ โอตตัปปะ
ง. กตัญญู กตเวที

๗. ความงามอะไร ไม่ขึ้นอยู่กับกาลเวลา ?

ก. งามเสื้อผ้าอาภรณ์
ข. งามรูปร่างหน้าตา
ค. งามกิริยามารยาท
ง. งามคุณธรรม

๘. เป็นเรืออย่าทิ้งท่า เป็นเสืออย่าทิ้งป่า สอนให้มีธรรมอะไร ?

ก. สติ สัมปชัญญะ
ข. กตัญญู กตเวที
ค. หิริ โอตตัปปะ
ง. ขันติ โสรัจจะ

๙. บุพพการี ชื่อว่าหาได้ยาก เพราะถูกอะไรครอบงำ ?

ก. ความไม่รู้
ข. ความตระหนี่
ค. ความโกรธ
ง. ตัณหา

๑๐. ชาวพุทธควรยึดถืออะไรเป็นที่พึ่งที่ระลึก ?

ก. ไตรปิฎก
ข. ไตรลักษณ์
ค. ไตรรัตน์
ง. ไตรสิกขา

๑๑. ที่เรียกว่าพระพุทธศาสนานั้น หมายถึงอะไร ?

ก. พระรัตนตรัย
ข. พระธรรมวินัย
ค. ไตรสิกขา
ง. พระปาติโมกข์

๑๒. พระธรรม คืออะไร ?

ก. ระเบียบข้อบังคับ
ข. ธรรมชาติ
ค. คำสั่งสอน
ง. คำตักเตือน

๑๓. คำสอนที่เป็นหลักการในพระพุทธศาสนา ตรงกับข้อใด ?

ก. โอวาท ๓
ข. สิกขา ๓
ค. สุจริต ๓
ง. ปิฎก ๓

๑๔. การเว้นจากทุจริตทั้งปวง เป็นคำสอนในลักษณะใด ?

ก. ทาน
ข. ศีล
ค. ภาวนา
ง. ปัญญา

๑๕. คำพูดที่ทำให้ผู้ฟังเจ็บช้ำใจหรือบันดาลโทสะ ตรงกับข้อใด ?

ก. คำเท็จ
ข. คำหยาบ
ค. คำส่อเสียด
ง. คำเพ้อเจ้อ

๑๖. วจีสุจริตข้อใด ส่งเสริมให้เกิดความสมานฉันท์ ?

ก. ไม่พูดเท็จ
ข. ไม่พูดคำหยาบ
ค. ไม่พูดส่อเสียด
ง. ไม่พูดเพ้อเจ้อ

๑๗. เห็นอย่างไร ชื่อว่าเห็นไม่ผิดจากคลองธรรม ?

ก. ดีชั่วอยู่ที่ตัวทำ
ข. บุญบาปไม่มี
ค. พ่อแม่ไม่มีคุณ
ง. ดีเองชั่วเอง

๑๘. คนขายยาบ้า เพราะมีอะไรเป็นมูล ?

ก. โลภะ
ข. โทสะ
ค. โมหะ
ง. ราคะ

๑๙. ข้อใด ไม่ใช่ลักษณะของโทสะ ?

ก. กลุ้มใจ เสียใจ
ข. รำคาญ หงุดหงิด
ค. โกรธ เกลียด
ง. อยากได้ งมงาย

๒๐. มีโทษมากและคลายช้า คือข้อใด ?

ก. โลภะ
ข. โทสะ
ค. โมหะ
ง. ราคะ

๒๑. อโลภะ เป็นมูลของอะไร ?

ก. ทาน
ข. ศีล
ค. ภาวนา
ง. เมตตา

๒๒. คนเช่นไร ชื่อว่าสัตบุรุษ ?

ก. รู้จักทำมาหากิน
ข. ขยันไม่เกียจคร้าน
ค. มีน้ำใจแบ่งปัน
ง. ทำดี พูดดี คิดดี

๒๓. เสียสละ ถือบวช ดูแลบิดามารดา เป็นธรรมหมวดใด ?

ก. อปัณณกปฏิปทา
ข. สัปปุริสบัญญัติ

ค. บุญกิริยาวัตถุ
ง. สามัญลักษณะ

๒๔. ความสุขกายสุขใจ เกิดจากการบำเพ็ญบุญกิริยาวัตถุข้อใด ?

ก. ให้ทาน
ข. รักษาศีล
ค. เจริญภาวนา
ง. ถูกทุกข้อ

๒๕. ข้อใด เป็นเหตุให้เกิดสุขทั้งในโลกนี้และโลกหน้า ?

ก. สั่งสมความสุข
ข. สั่งสมบุญ
ค. สั่งสมความรู้
ง. สั่งสมทรัพย์

๒๖. ความเจริญและความเสื่อมของบุคคล ขึ้นอยู่กับอะไร ?

ก. การศึกษา
ข. การปฏิบัติ
ค. การมีบริวาร
ง. การมีทรัพย์

๒๗. คนเช่นไร ไม่สามารถจะทรงความเที่ยงธรรมไว้ได้ ?

ก. มีเมตตากรุณา
ข. กล้าได้กล้าเสีย
ค. มีใจเด็ดเดี่ยว
ง. มีความลำเอียง

๒๘. ให้รางวัลแก่คนไม่ควรให้เพราะเสน่หา จัดเป็นอคติข้อใด ?

ก. ฉันทาคติ
ข. โทสาคติ
ค. โมหาคติ
ง. ภยาคติ

๒๙. ผิดพลาดไปแล้ว พยายามกลับตัวเป็นคนดี ตรงกับข้อใด ?

ก. สังวรปธาน
ข. ปหานปธาน
ค. ภาวนาปธาน
ง. อนุรักขนาปธาน

๓๐. จงรักษาความดี ดุจเกลือรักษาความเค็ม ตรงกับข้อใด ?

ก. สังวรปธาน
ข. ปหานปธาน
ค. ภาวนาปธาน
ง. อนุรักขนาปธาน

๓๑. จาคะ ในอธิษฐานธรรม มีความหมายว่าอย่างไร ?

ก. แบ่งปันสิ่งของแก่ผู้ประสบภัย
ข. สละทรัพย์สร้างสวนสาธารณะ
ค. สละสิ่งเป็นข้าศึกความจริงใจ
ง. บริจาคโลหิตช่วยเหลือผู้ป่วย

๓๒. จะประสบความสำเร็จในชีวิตได้ เพราะมีธรรมหมวดใด ?

ก. จักร ๔
ข. อิทธิบาท ๔
ค. วุฒิ ๔
ง. ปธาน ๔

๓๓. หมั่นทบทวนหาเหตุผลในสิ่งที่ทำ ตรงกับข้อใด ?

ก. ฉันทะ
ข. วิริยะ
ค. จิตตะ
ง. วิมังสา

๓๔. ควรแผ่พรหมวิหารข้อใด ไปยังสัตว์ผู้มีทุกข์ ?

ก. เมตตา
ข. กรุณา
ค. มุทิตา
ง. อุเบกขา

๓๕. ในการพิจารณาคดีความ ควรยึดธรรมข้อใดเป็นหลัก ?

ก. เมตตา
ข. กรุณา
ค. มุทิตา
ง. อุเบกขา

๓๖. อริยทรัพย์ หมายถึงทรัพย์ในข้อใด ?

ก. ทรัพย์ภายนอก
ข. ทรัพย์ภายใน
ค. ทรัพย์สิน
ง. ทรัพย์มรดก

๓๗. ข้อใด เป็นอนันตริยกรรม ?

ก. เผาโรงเรียน
ข. ทำลายทรัพย์สิน
ค. ทำร้ายร่างกาย
ง. ทำสงฆ์ให้แตกกัน

๓๘. ข้อใด ไม่นับเข้าในอานิสงส์ของการฟังธรรม ?

ก. ได้ความเพลิดเพลิน
ข. ได้ฟังเรื่องใหม่ ๆ
ค. มีจิตใจผ่องใส
ง. บรรเทาความสงสัย

๓๙. สติในพละ ๕ เปรียบเทียบได้กับข้อใด ?

ก. เรือ
ข. หางเสือเรือ
ค. คนพายเรือ
ง. ท่าจอดเรือ

๔๐. สังขารในขันธ์ ๕ ตรงกับข้อใด ?

ก. การรับรู้อารมณ์
ข. ความคิดปรุงแต่ง
ค. สิ่งที่มีใจครอง
ง. สิ่งที่มองเห็นได้

๔๑. รู้สิ่งใดไม่สู้รู้วิชา ภายหน้าเติบใหญ่ได้งานทำ ตรงกับข้อใด ?

ก. เคารพในพระพุทธเจ้า
ข. เคารพในพระสงฆ์
ค. เคารพในการศึกษา
ง. เคารพในหน้าที่

๔๒. คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ จัดเข้าในสัปปุริสธรรมข้อใด ?

ก. รู้จักตน
ข. รู้จักประมาณ
ค. รู้จักชุมชน
ง. รู้จักบุคคล

๔๓. ช้าเสียการ นานเสียกิจ จัดเข้าในสัปปุริสธรรมข้อใด ?

ก. รู้จักเหตุ
ข. รู้จักผล
ค. รู้จักกาล
ง. รู้จักประมาณ

๔๔. จน เครียด กินเหล้า แล้วไม่ทำงาน จัดเป็นคนเช่นไร ?

ก. เกียจคร้าน
ข. เจ็บป่วย
ค. ตกงาน
ง. สิ้นหวัง

๔๕. ต่อหน้าสรรเสริญ ลับหลังนินทา เป็นลักษณะของมิตรเทียมประเภทใด ?

ก. คนปอกลอก
ข. คนดีแต่พูด
ค. คนหัวประจบ
ง. คนชักชวนให้ฉิบหาย

๔๖. มิตรเทียมเช่นไร ควรหลีกหนีให้ไกลสุด ?

ก. คนปอกลอก
ข. คนหัวประจบ
ค. คนดีแต่พูด
ง. คนชักชวนให้ฉิบหาย

๔๗. ห้ามชั่ว แนะดี ชี้ทางสวรรค์ เป็นมิตรประเภทใด ?

ก. มิตรมีอุปการะ
ข. มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์
ค. มิตรแนะประโยชน์
ง. มิตรมีความรักใคร่

๔๘. การช่วยเหลือประโยชน์ส่วนรวม ตรงกับสังคหวัตถุข้อใด ?

ก. ทาน
ข. ปิยวาจา
ค. อัตถจริยา
ง. สมานัตตตา

๔๙. ครูอาจารย์ ได้แก่บุคคลในทิศใด ?

ก. ทิศเบื้องขวา
ข. ทิศเบื้องซ้าย
ค. ทิศเบื้องหน้า
ง. ทิศเบื้องหลัง

๕๐. อยู่เลี้ยงกาย ตายเลี้ยงวิญญาณ เป็นหน้าที่ของใคร ?

ก. บิดามารดา
ข. บุตรธิดา
ค. ครูอาจารย์
ง. มิตรสหาย