ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นโท พ.ศ. ๒๕๔๘

๑. ผู้หมั่นเจริญกัมมัฏฐาน ย่อมได้รับประโยชน์อย่างไร ?

1. มีสุขภาพดี
2. ทำงานอย่างมีสติ
3. นอนหลับง่าย
4. ผิวพรรณผ่องใส

๒. ผู้เริ่มเจริญกัมมัฏฐาน ควรเลือกสถานที่เช่นไร ?

1. ในอุโบสถ
2. ป่าช้า
3. ที่สงบเงียบ
4. ที่ใดก็ได้

๓. ข้อใดเป็นอาการเบื้องต้นในการเจริญอานาปานสติ ?

1. นั่งกายตรงกำหนดลม
2. นั่งกายตรงภาวนา “พุทโธ”
3. นั่งกายตรงพิจารณาลม
4. นั่งกายตรงดำรงสติมั่น

๔. ผลของการเจริญวิปัสสนาเบื้องต้นคืออะไร ?

1. จิตผ่องใส
2. ความจำดี
3. มีเหตุผล
4. รู้อดีตอนาคต

๕. การเจริญวิปัสสนา เป็นเหตุให้รู้แจ้งอะไร ?

1. สภาวธรรม
2. คำสั่งสอน
3. อภิญญา
4. ไตรเพท

๖. ผลสูงสุดแห่งการเจริญวิปัสสนา คือข้อใด ?

1. ละนิวรณ์ได้
2. ละกามคุณได้
3. ละความยึดมั่นได้
4. สำเร็จเป็นพระโสดาบัน

๗. สิ่งที่ทำให้สัตว์ต้องข้องอยู่ในโลก เรียกว่าอะไร ?

1. กาม
2. กิเลส
3. ภพ
4. ชาติ

๘. ข้อใด ไม่ใช่กิเลสกาม ?

1. ราคะ
2. โทสะ
3. อิจฉา
4. อิสสา

๙. ข้อใด เป็นปฏิบัติบูชาแท้จริง ?

1. ตักบาตรทุกเช้า
2. ถวายสังฆทานทุกวัน
3. ฟังเทศน์เป็นประจำ
4. ทำความดีตลอดเวลา

๑๐. คำว่า “ทำให้ชีวิตก้าวหน้า พาไปสู่สวรรค์ ป้องกันภัยพิบัติ กำจัดสรรพกิเลส” เป็นอานิสงส์ของข้อใด ?

1. กัมมัฏฐาน
2. ทาน
3. ศีล
4. บูชา

๑๑. ผู้มีปฏิสันถารดี ย่อมมีบุคลิกภาพเช่นไร ?

1. ต้อนรับด้วยอาหารน้ำดื่ม
2. กล่าวธรรมให้ฟัง
3. ใจเย็น หน้ายิ้ม อารมณ์ดี
4. หัวเราะอยู่เสมอ

๑๒. ผู้ทำการต้อนรับในข้อใด ชื่อว่าปฏิบัติธรรมปฏิสันถาร ?

1. ต้อนรับด้วยอาหารน้ำดื่มเป็นต้น
2. ต้อนรับตามสมควรแก่ฐานะ
3. ต้อนรับโดยการแนะนำประโยชน์ให้
4. ข้อ 2 และข้อ 3 ถูก

๑๓. เจตสิกสุข คือสุขทางใจ มีลักษณะเช่นไร ?

1. สุขเพราะได้ลาภลอย
2. สุขเพราะได้รับมรดก
3. สุขเพราะได้เลื่อนยศ
4. สุขเพราะไม่ถูกกิเลสครอบงำ

๑๔. คนถูกกามวิตกครอบงำ มักมีพฤติกรรมเช่นไร ?

1. อยากได้ของคนอื่น
2. ถ่ายรูปอนาจาร
3. วางแผนต้มตุ๋น
4. ถูกทุกข้อ

๑๕. พฤติกรรมฆ่ารายวัน สงเคราะห์เข้าในอกุศลวิตกใด ?

1. กามวิตก
2. พยาบาทวิตก
3. วิหิงสาวิตก
4. ข้อ 2 และข้อ 3 ถูก

๑๖. ความดำริในเรื่อง “สมานฉันท์” จัดเป็นกุศลวิตกใด ?

1. เนกขัมมวิตก
2. อัพยาบาทวิตก
3. อวิหิงสาวิตก
4. ถูกทุกข้อ

๑๗. ความดำริให้อภัยมีเมตตาไม่เบียดเบียนกัน เป็นกุศลวิตกใด ?

1. เนกขัมมวิตก
2. อัพยาบาทวิตก
3. อวิหิงสาวิตก
4. ข้อ 2 และข้อ 3 ถูก

๑๘. ผู้มีพฤติกรรมเช่นใด ชื่อว่าถูกไฟคือโมหะแผดเผา ?

1. ข่มขืนแล้วฆ่า
2. หงุดหงิดฉุนเฉียว
3. ยกพวกตีกัน
4. ไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ขอหวย

๑๙. เหตุใด ราคะ โทสะ โมหะ จึงเรียกว่าไฟ ?

1. เพราะทำให้เครียด
2. เพราะทำให้ใจเร่าร้อน
3. เพราะทำให้กายร้อน
4. เพราะทำให้เกิดโรค

๒๐. ประชาธิปไตยจะสมบูรณ์ ต้องมีธรรมอะไรเป็นพื้นฐาน ?

1. อัตตาธิปเตยยะ
2. โลกาธิปเตยยะ
3. ธัมมาธิปเตยยะ
4. ข้อ 2 และข้อ 3 รวมกัน

๒๑. เผด็จการทุกรูปแบบ ตรงกันข้ามกับอธิปเตยยะใด ?

1. อัตตาธิปเตยยะ
2. โลกาธิปเตยยะ
3. ธัมมาธิปเตยยะ
4. ถูกทุกข้อ

๒๒. “แย่งอาหารกันกิน แย่งถิ่นกันอยู่ แย่งคู่กันพิศวาส แย่งอำนาจกันครอง” จัดเป็นตัณหาอะไร ?

1. กามตัณหา
2. ภวตัณหา
3. วิภวตัณหา
4. กามตัณหาและภวตัณหา

๒๓. ความอยากได้อิฏฐารมณ์ เรียกว่าอะไร ?

1. กามตัณหา
2. ภวตัณหา
3. วิภวตัณหา
4. กิเลสตัณหา

๒๔. ปฏิบัติอย่างไร ชื่อว่าปฏิบัติครบทั้ง ๓ ปิฎก ?

1. รักษากายไม่ให้วิปริต
2. รักษาจิตอย่าให้วิปลาส
3. วาจามีศีลสุขล้ำ
4. ทั้ง ๓ ข้อรวมกัน

๒๕. วัฏฏะ วนหรือหมุน หมายเอาอาการเช่นไร ?

1. การหมุนไปแห่งธรรม
2. การเวียนศพรอบเมรุ
3. การแก่ เจ็บ ตาย
4. การเวียนว่ายตายเกิด

๒๖. “กรรมใดใครก่อ กรรมนั้นย่อมตามสนอง” ตรงกับวัฏฏะข้อใด ?

1. กิเลส
2. กรรม
3. วิบาก
4. สงสาร

๒๗. ผู้ถือว่า “แมว ๕ หมา ๖” เลี้ยงไว้เป็นอัปมงคล ต้องนำไปปล่อยวัด จัดเป็นคนจริตอะไร ?

1. สัทธาจริต
2. โมหจริต
3. พุทธิจริต
4. ราคจริต

๒๘. ข้อใด เป็นความหมายที่แท้จริงของสิกขา ๓ ?

1. การศึกษาเล่าเรียนทั่วไป
2. การเรียนพระพุทธพจน์
3. การฝึกฝนพัฒนา
4. การท่องจำพระไตรปิฎกได้

๒๙. สาระสำคัญของการศึกษาสิกขา ๓ คืออะไร ?

1. ทำให้เป็นมนุษย์สมบูรณ์
2. ทำให้โลกสงบร่มเย็น
3. ทำให้โลกเจริญก้าวหน้า
4. ทำให้โลกทันสมัย

๓๐. เหตุใด คนสมัยนี้จึงคอร์รัปชั่นมากขึ้นทุกวัน ?

1. เพราะกิเลสมาก
2. เพราะบาปมาก
3. เพราะตัณหามาก
4. เพราะโลภมาก

๓๑. พิจารณาแล้วอดกลั้น ตรงกับข้อใด ?

1. งดเหล้าเข้าพรรษา
2. เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด
3. อดเปรี้ยวไว้กินหวาน
4. เวรระงับด้วยการไม่จองเวร

๓๒. ทำอย่างไร จึงจะไม่ริษยาผู้อื่น ?

1. หมั่นแผ่เมตตา
2. หมั่นแผ่กรุณา
3. หมั่นเจริญมุทิตา
4. หมั่นเจริญอุเบกขา

๓๓. อัปปมัญญาข้อใด เป็นคุณให้เกิดความเที่ยงธรรม ?

1. เมตตา
2. กรุณา
3. มุทิตา
4. อุเบกขา

๓๔. เมื่อมีคนอื่นโกรธเรา ควรปฏิบัติอย่างไร ?

1. ไม่โกรธตอบ
2. แผ่เมตตาให้เสมอ
3. หมั่นทำดีไว้
4. ถูกทุกข้อ

๓๕. พุทธบริษัทเช่นไร ควรเรียกว่า “ใกล้เกลือกินด่าง” ?

1. เชื่อเรื่องทรงเจ้าเข้าผี
2. เชื่อเรื่องเสน่ห์ยาแฝด
3. เชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์บันดาล
4. ถูกทุกข้อ

๓๖. ผู้ใดอุปมาเหมือนดอกบัวเสมอน้ำ จักบานในวันพรุ่ง ?

1. ผู้พอแนะนำได้
2. ผู้รู้ธรรมพอยกหัวข้อแสดง
3. ผู้จำได้เฉพาะบท
4. ผู้รู้ธรรมเมื่ออธิบายความ

๓๗. ในอนุปุพพีกถา ทรงยกทานกถาขึ้นแสดงก่อน เพื่อพระประสงค์ใด ?

1. เพื่อสละความเห็นแก่ตัว
2. เพื่อเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ผู้อื่น
3. เพื่อขจัดความตระหนี่
4. ถูกทุกข้อ

๓๘. “บูชาพระคุณ ค้ำจุนพระศาสนา พาสู่ความสงบ จบแค่นิพพาน” เป็นอนุปุพพีกถาข้อใด ?

1. ทานกถา
2. ศีลกถา
3. สัคคกถา
4. เนกขัมมานิสังสกถา

๓๙. “โตงเตงโตงเต้า กินแต่ของเขา ของเราเก็บไว้” เป็นพฤติกรรมของคนเช่นไร ?

1. คนตระหนี่
2. คนเห็นแก่ตัว
3. คนประหยัด
4. คนมักน้อย

๔๐. ข้อใด เป็นอาวาสมัจฉริยะ ?

1. รังเกียจคนต่างชาติ
2. ไม่อยากแต่งงานด้วย
3. หวงแหนศิลปวิทยา
4. ไม่อยากให้คนอื่นดีกว่า

๔๑. เกิดโรคร้าย จนเป็นเหตุถึงกับฆ่าตัวตาย เพราะถูกมารใดครอบงำ ?

1. มารคือปัญจขันธ์
2. มารคือกิเลส
3. มารคือความตาย
4. มารคือเทวบุตร

๔๒. ฆ่ากันทุกวันเพื่อเอาชนะ เป็นพฤติกรรมของคนจริตอะไร ?

1. คนโทสจริต
2. คนโมหจริต
3. คนวิตักกจริต
4. คนสัทธาจริต

๔๓. เมื่อผู้น้อยไม่ได้สิ่งที่ตนปรารถนา จึงโกรธนินทาผู้ใหญ่ เพราะมีจริตอะไร ?

1. ราคจริต
2. โทสจริต
3. โมหจริต
4. ทั้ง ๓ จริตระคนกัน

๔๔. “วิชาเป็นอำนาจ มารยาทเป็นเสน่ห์” สงเคราะห์เข้าในข้อใด ?

1. อรหํ
2. สมฺมาสมฺพุทฺโธ
3. วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
4. สุคโต

๔๕. พระสงฆ์ปฏิบัติอย่างไร จึงเป็นนาบุญยอดเยี่ยมของโลก ?

1. เป็นผู้ปฏิบัติดี
2. เป็นผู้ควรของคำนับ
3. เป็นผู้ควรของต้อนรับ
4. เป็นผู้ควรของทำบุญ

๔๖. ตั้งใจเลิกสิ่งเสพติด งดเหล้าเข้าพรรษา ชื่อว่าบำเพ็ญบารมีใด ?

1. ขันติบารมี
2. ศีลบารมี
3. อธิษฐานบารมี
4. อุเบกขาบารมี

๔๗. เมื่อชีวิตเกิดอุปสรรค ตั้งใจว่า “ชีวิตยังมีอยู่ ต้องสู้ต่อไป” ชื่อว่าบำเพ็ญบารมีใด ?

1. ขันติบารมี
2. วิริยบารมี
3. เมตตาบารมี
4. สัจจบารมี

๔๘. “ยามบุญมาวาสนาช่วย ที่ป่วยก็หาย ที่หน่ายก็รัก” ตรงกับข้อใด ?

1. กุศลชนกกรรม
2. กุศลอุปัตถัมภกกรรม
3. กุศลอาสันนกรรม
4. กุศลอาจิณณกรรม

๔๙. “ยังไม่ถึงที่ตายไม่วายชีวาวาตม์ ….” เพราะกรรมใดกำลังให้ผล ?

1. ชนกกรรม
2. อุปัตถัมภกกรรม
3. อาสันนกรรม
4. พหุลกรรม

๕๐. อโหสิกรรม ในคำว่า “รดน้ำศพอโหสิกรรมแก่ผู้ตาย” หมายความว่าอย่างไร ?

1. ให้อภัยไม่จองเวร
2. ขอให้ไปสู่ที่ชอบ
3. อย่ามีทุกข์เลย
4. หมดกรรมเสียที