ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธประวัติ  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2544

ถาม ในครั้งพุทธกาล ชาวชมพูทวีปส่วนมากนับถือศาสนาอะไร ?

ตอบ ศาสนาพราหมณ์

ถาม ชนเหล่านั้นมีความคิดเห็น เรื่องความตาย และความเกิด โดยสรุปอย่างไร ?

ตอบ เห็นอย่างนี้ คือเห็นว่าตายแล้วเกิดอย่างหนึ่ง เห็นว่าตายแล้วสูญอย่างหนึ่ง


ถาม กาฬเทวิลดาบส กราบที่พระบาทพระราชโอรสของพระเจ้าสุทโธทนะ เพราะเหตุไร ?

ตอบ เพราะเห็นพระราชโอรสนั้นมีลักษณะต้องด้วยตำรับมหาบุรุษลักษณะครั้นเห็นอัศจรรย์เช่นนั้นแล้วก็มีความเคารพนับถือจึงกราบที่พระบาทของพระราชโอรสนั้น

ถาม พระราชโอรสนั้น ประสูติได้ 5 วัน และ 7 วัน มีเหตุการณ์สำคัญอะไรเกิดขึ้น ?

ตอบ เมื่อประสูติได้ 5 วัน พระราชบิดาโปรดให้ชุมนุมพระญาติวงศ์และเสนามาตย์พร้อมกัน เชิญพราหมณ์ 108 คนมารับโภชนาหารแล้วทำมงคลรับพระลักษณะและขนานพระนามว่า “ สิทธัตถกุมาร ” เมื่อประสูติได้ 7 วัน พระนางเจ้ามายาผู้เป็นพระราชมารดาสิ้นพระชนม์


ถาม อะไรเป็นมูลเหตุให้เจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกผนวช ?

ตอบ พระอรรถกถาจารย์แสดงตามนัยมหาปทานสูตรว่า ได้ทอดพระเนตรเห็นเทวทูตทั้ง 4 คือ คนแก่ คนเจ็บ คนตาย และสมณะ ทรงสังเวช เพราะได้ทอดพระเนตรเห็นเทวทูต 3 ข้างต้น ยังความพอพระหฤทัยในการออกผนวชให้เกิดขึ้น เพราะได้ทอดพระเนตรเห็นสมณะ

ถาม พระสิทธัตถะทรงบำเพ็ญทุกรกิริยา ด้วยวิธีอย่างไรบ้าง ?

ตอบ

  • วิธีแรก ทรงกดพระทนต์ด้วยพระทนต์ กดพระตาลุด้วยพระชิวหา
  • วิธีที่สอง ทรงผ่อนกลั้นลมอัสสาสะปัสสาสะ
  • วิธีที่สาม ทรงอดพระกระยาหาร

ถาม พระสิทธัตถะทรงบำเพ็ญเพียรอยู่เป็นเวลากี่ปีจึงได้ตรัสรู้ ?

ตอบ เป็นเวลา ๖ ปี

ถาม ในวันตรัสรู้ทรงอธิษฐานพระหฤทัยที่ใต้ต้นมหาโพธิ์ว่าอย่างไร ?

ตอบ ทรงอธิษฐานพระหฤทัยว่า ” ยังไม่บรรลุโพธิญาณเพียงใด จักไม่ลุกขึ้นเพียงนั้น เนื้อเลือดแห้งไป เหลือหนังหุ้มกระดูกก็ตาม


ถาม พระสิทธัตถะทรงผจญมารได้ชัยชนะด้วยบารมีธรรมอะไรบ้าง ?

ตอบ ด้วยบารมีธรรม 10 อย่าง คือ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิษฐาน เมตตา อุเบกขา

ถาม จงให้ความหมายของคำว่า ปฐมเทศนา และมัชฌิมาปฏิปทา

ตอบ

  • ปฐมเทศนา คือการแสดงธรรมครั้งแรก
  • มัชฌิมาปฏิปทา คือข้อปฏิบัติอันเป็นทางสายกลาง

ถาม คำว่า ” ที่นี่วุ่นวายหนอ ที่นี่ขัดข้องหนอ ” เป็นคำอุทานของใคร ? เพราะเหตุใดจึงอุทานเช่นนั้น ?

ตอบ ของยสกุลบุตร, เพราะเห็นอาการพิกลต่าง ๆ ของหมู่ชนบริวารที่นอนหลับ ไม่เป็นที่ตั้งแห่งความยินดีเหมือนเมื่อก่อน หมู่ชนบริวารเหล่านั้นปรากฏแก่ยสกุลบุตร ดุจซากศพที่ทิ้งอยู่ในป่าช้า ครั้นเห็นแล้วเกิดความสังเวชสลดใจ คิดเบื่อหน่าย จึงได้ออกอุทานเช่นนั้น

ถาม พระพุทธองค์ได้ตรัสถึงสาเหตุของแผ่นดินไหวไว้อย่างไรบ้าง ? จงบอกมา 5 สาเหตุ

ตอบ ตรัสถึงสาเหตุดังต่อไปนี้ (เลือกตอบเพียง 5 ข้อ)

  1. ลมกำเริบ
  2. ท่านผู้มีฤทธิ์บันดาล
  3. พระโพธิสัตว์จุติจากดุสิตลงสู่พระครรภ์
  4. พระโพธิสัตว์ประสูติ
  5. พระพุทธเจ้าตรัสรู้พระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ
  6. พระพุทธเจ้ายังธรรมจักรให้เป็นไป
  7. พระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขาร
  8. พระพุทธเจ้าปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ

ถาม สังเวชนียสถาน 4 มีอะไรบ้าง ?

ตอบ มี

  1. สถานที่พระพุทธเจ้าประสูติ
  2. สถานที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้
  3. สถานที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา
  4. สถานที่พระพุทธเจ้าปรินิพพาน

ถาม พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่พระอานนท์เกี่ยวกับการที่ภิกษุจะพึงปฏิบัติต่อสตรีไว้อย่างไร ?

ตอบ ทรงแสดงว่า ” ไม่เห็นเสียเลยดีกว่า ถ้าจำเป็นจะต้องเห็นก็อย่าพูดด้วย ถ้าจำเป็นจะต้องพูดก็ให้มีสติสำรวมระวังอย่าให้แปรปรวนไปด้วยราคะ


ศาสนพิธี

ถาม ศาสนพิธีมีกี่หมวด ? อะไรบ้าง ?

ตอบ มี 4 หมวดคือ

  1. หมวดกุศลพิธี ว่าด้วยพิธีบำเพ็ญกุศล
  2. หมวดบุญพิธี ว่าด้วยพิธีทำบุญ
  3. หมวดทานพิธี ว่าด้วยพิธีถวายทาน
  4. หมวดปกิณกะ ว่าด้วยพิธีเบ็ดเตล็ด

ถาม พิธีแสดงตนเป็นพุทธมามกะ หมายถึงอะไร ?

ตอบ หมายถึง การประกาศตนของผู้แสดงว่าเป็นผู้รับนับถือพระพุทธเจ้าเป็นของตน เป็นการแสดงตนให้ปรากฏว่า ยอมรับนับถือพระพุทธศาสนาประจำชีวิตของตน


ถาม ในงานมงคลควรจุดเทียนน้ำมนต์เมื่อไร ?

ตอบ เมื่อพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ถึงมงคลสูตร ขึ้นต้นบทว่า อเสวนา จ พาลานํ

ถาม จงอธิบายวิธีปฏิบัติในการประเคนของถวายพระ

ตอบ มีวิธีปฏิบัติดังนี้คือ

  • พึงนำของที่จะประเคนเข้าไปให้ใกล้พระผู้รับประมาณหนึ่งศอก จะนั่งหรือยืน แล้วแต่สถานที่ที่พระนั่งอยู่นั้นจะอำนวย
  • จับของที่จะประเคนด้วยมือทั้งสอง หรือมือเดียวก็ได้ ยกขึ้นให้สูงเล็กน้อยแล้วน้อมถวายพระ ซึ่งท่านจะยื่นมือทั้งสองออกมารับ หากว่าผู้ถวายเป็นสตรี พึงวางของลงบนผ้ากราบที่พระปูไว้ข้างหน้า เสร็จแล้วพึงไหว้หรือกราบก็เป็นอันเสร็จวิธีการประเคน การประเคนนี้ต้องแสดงออกด้วยความเคารพ ไม่ใช่เสือกไสให้ หรือทิ้งให้โดยไม่เคารพ อีกอย่างของที่จะประเคนนั้น ต้องเป็นสิ่งของที่คน ๆ เดียวพอยกได้อย่างธรรมดา ไม่ใช่ของหนักหรือใหญ่จนเกินไป

ถาม ปาฏิบุคลิกทาน หมายถึงอะไร ?

ตอบ หมายถึง ทานที่ถวายเจาะจงเฉพาะรูปนั้นรูปนี้

ถาม สังฆทาน หมายถึงอะไร ?

ตอบ หมายถึง ทานที่ถวายไม่เจาะจงรูปใด มอบเป็นของกลางให้สงฆ์จัดเฉลี่ยกันใช้สอยเอง