ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นโท พ.ศ. 2556

ถาม ทิฏฐิ ที่หมายถึงความเห็นผิด 2 อย่าง มีอะไรบ้าง ?

ตอบ มี

  1. สัสสตทิฏฐิ ความเห็นว่าเที่ยง
  2. อุจเฉททิฏฐิ ความเห็นว่าขาดสูญ

ถาม กุศลวิตก มีอะไรบ้าง ? สงเคราะห์เข้าในมรรคมีองค์ 8 ข้อไหนได้ ?

ตอบ กุศลวิตก มี

  1. เนกขัมมวิตก ความตริในทางพรากจากกาม
  2. อพยาบาทวิตก ความตริในทางไม่พยาบาท
  3. อวิหิงสาวิตก ความตริในทางไม่เบียดเบียน

สงเคราะห์เข้าในข้อ สัมมาสังกัปปะ ฯ


ถาม การฆ่าสัตว์ อย่างไรเกิดทางกายทวาร อย่างไรเกิดทางวจีทวาร ?

ตอบ ฆ่าด้วยตนเองเกิดทางกายทวาร ใช้ให้ผู้อื่นฆ่าเกิดทางวจีทวาร ฯ


ถาม ญาณ 3 ที่เป็นไปในทุกขสมุทยสัจ มีอธิบายอย่างไร ?

ตอบ มีอธิบายว่า

  1. ปรีชาหยั่งรู้ว่า นี้ทุกขสมุทัยเป็นเหตุให้ทุกข์เกิดจริง จัดเป็นสัจญาณ
  2. ปรีชาหยั่งรู้ว่า นี้ทุกขสมุทัย ควรละ จัดเป็นกิจญาณ
  3. ปรีชาหยั่งรู้ว่า นี้ทุกขสมุทัย ละได้แล้ว จัดเป็นกตญาณ

ถาม ในพระพุทธศาสนาพูดเรื่องมารไว้มาก อยากทราบว่า คำว่า มาร หมายถึงอะไร ? กิเลสได้ชื่อว่ามารเพราะเหตุไร ?

ตอบ

คำว่า มาร หมายถึงสิ่งที่ล้างผลาญทำลายความดี ชักนำให้ทำบาปกรรม ปิดกั้นไม่ให้ทำความดี จนถึงปิดกั้นไม่ให้เข้าใจสรรพสิ่งตามความเป็นจริง ฯ

กิเลสได้ชื่อว่ามาร เพราะผู้ที่ตกอยู่ในอำนาจของกิเลสแล้ว ย่อมจะถูกผูกมัดไว้บ้าง ถูกทำให้เสียคนบ้าง ฯ


ถาม คำว่า พระธรรม ในธรรมคุณบทว่า “พระธรรมอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสดีแล้ว” หมายถึงอะไร ?

ตอบ หมายถึง ปริยัติธรรม กับ ปฏิเวธธรรม (หรือโดยพิสดารได้แก่ สัทธรรม 10 คือ โลกุตรธรรม 9 กับปริยัติธรรม 1) ฯ


ถาม ทักขิณาวิสุทธิ มีอะไรบ้าง ? อย่างไหนให้อานิสงส์มากที่สุด ?

ตอบ

  1. ทักขิณาบางอย่าง บริสุทธ์ฝ่ายทายก ไม่บริสุทธ์ฝ่ายปฏิคาหก
  2. ทักขิณาบางอย่าง บริสุทธ์ฝ่ายปฏิคาหก ไม่บริสุทธ์ฝ่ายทายก
  3. ทักขิณาบางอย่าง ไม่บริสุทธ์ทั้งฝ่ายทายก ทั้งฝ่ายปฏิคาหก
  4. ทักขิณาบางอย่าง บริสุทธ์ทั้งฝ่ายทายก ทั้งฝ่ายปฏิคาหก

ที่ให้อานิสงส์มากที่สุด คือ อย่างที่ 4 คือ ทักขิณาที่บริสุทธ์ทั้งฝ่ายทายก ทั้งฝ่ายปฏิคาหก ฯ


ถาม อนุสัย หมายถึงกิเลสประเภทไหน ? ได้ชื่อเช่นนั้นเพราะเหตุไร ?

ตอบ หมายถึง กิเลสอย่างละเอียดที่นอนเนื่องอยู่ในสันดาน ฯ ได้ชื่อเช่นนั้น เพราะกิเลสชนิดนี้ บางทีไม่ปรากฏ แต่เมื่อมีอารมณ์มายั่ว ย่อมเกิดขึ้นในทันใด ฯ


ถาม พุทธคุณ 2 ก็มี พุทธคุณ 3 ก็มี พุทธคุณ 9 ก็มี จงแจกแจงแต่ละอย่างว่ามีอะไรบ้าง ?

ตอบ

  • พุทธคุณ 2 คือ อัตตสมบัติ และ ปรหิตปฏิบัติ
  • พุทธคุณ 3 คือ พระปัญญาคุณ พระวิสุทธิคุณ และพระกรุณาคุณ
  • พุทธคุณ 9 คือ อรหํ, สมฺมาสมฺพุทฺโธ, วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน, สุคโต, โลกวิทู, อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ, สตฺถา เทวมนุสฺสานํ, พุทฺโธ, ภควา ฯ

ถาม ธุดงค์ คืออะไร ? มีกี่หมวด ? หมวดไหนว่าด้วยเรื่องอะไร ?

ตอบ ธุดงค์ คือ วัตตจริยาพิเศษอย่างหนึ่ง เป็นอุบายขัดเกลากิเลส และเป็นไปเพื่อความมักน้อยสันโดษ มี 4 หมวด ดังนี้

  • หมวดที่ 1 ว่าด้วยเรื่องจีวร
  • หมวดที่ 2 ว่าด้วยเรื่องบิณฑบาต
  • หมวดที่ 3 ว่าด้วยเรื่องเสนาสนะ
  • หมวดที่ 4 ว่าด้วยเรื่องความเพียร