ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นเอก พ.ศ. ๒๕๕๖

คำว่า ผู้ข้องอยู่ในโลก หมายถึงข้องอยู่ในสิ่งใด ?

1. วัตถุกาม
2. วิมุตติ
3. วิสุทธิ
4. นิพพาน

คำว่า คนเขลา ในอุทเทสแห่งนิพพิทา หมายถึงใคร ?

1. คนไร้ทรัพย์
2. คนไร้เมตตา
3. คนไร้พวกพ้อง
4. คนไร้ปัญญา

รู้โลกอย่างไร จึงจะไม่ข้องอยู่ในโลก ?

1. รู้ตามเป็นจริง
2. รู้ตามตำรา
3. รู้ตามประเพณี
4. รู้ตามคำทำนาย

โทษล้างผลาญความดี เรียกว่าอะไร ?

1. มาร
2. วิราคะ
3. วิสุทธิ
4. วิมุตติ

ประพฤติเช่นใด จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?

1. รักษาศีล
2. สำรวมจิต
3. สำรวมกาย
4. สำรวมวาจา

ความหน่ายอะไรไม่จัดเป็นนิพพิทา ?

1. บุญกุศล
2. เบญจขันธ์
3. สังขาร
4. ทุกข์

คำว่า สังขาร ในปฏิปทาแห่งนิพพิทา ได้แก่อะไร ?

1. จิต
2. เบญจขันธ์
3. อินทรีย์
4. อายตนะ

บุคคลไม่เห็นอนิจจลักษณะ เพราะอะไรปิดบัง ?

1. สันตติ
2. อิริยาบถ
3. ฆนสัญญา
4. เวทนา

บุคคลไม่เห็นทุกขลักษณะ เพราะอะไรปิดบัง ?

1. สันตติ
2. อิริยาบถ
3. ฆนสัญญา
4. โสมนัส

หนาว ร้อน หิว กระหาย จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. นิพัทธทุกข์
4. พยาธิทุกข์

ข้อใด จัดเป็นทุกข์ประจำสังขาร ?

1. ชรา
2. พยาธิ
3. โสกะ
4. ปริเทวะ

ข้อใด จัดเป็นทุกข์จร ?

1. ความแก่
2. ความหิว
3. ความร้อนรุม
4. ความเศร้าโศก

ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ เพราะปราศจากทุกข์ใด ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. พยาธิทุกข์
4. สันตาปทุกข์

ทุกข์ที่เกิดจากการทะเลาะวิวาทกัน จัดเป็นทุกข์ประเภทใด ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. วิวาทมูลกทุกข์
4. สันตาปทุกข์

ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เป็นเหตุให้เกิดทุกข์อะไร ?

1. พยาธิทุกข์
2. วิปากทุกข์
3. วิวาทมูลกทุกข์
4. สหคตทุกข์

ความเป็นอนัตตาแห่งสังขาร กำหนดรู้ได้อย่างไร ?

1. เป็นของเที่ยง
2. ไม่อยู่ในอำนาจ
3. อยู่คงที่
4. ไม่เปลี่ยนแปลง

พิจารณาเห็นสังขารเป็นอนัตตาด้วยอะไร จึงเป็นทางแห่งวิสุทธิ ?

1. ฌาน
2. ศีล
3. สมาธิ
4. ปัญญา

การเห็นสังขารเป็นอนัตตา มีอะไรกำกับไว้ จึงไม่เป็นมิจฉาทิฏฐิ ?

1. ฌาน
2. สมาธิ
3. โยนิโสมนสิการ
4. นิพพิทาญาณ

ธรรมที่เป็นยอดแห่งธรรมทั้งปวง คืออะไร ?

1. วิราคะ
2. วิรัติ
3. วิมุตติ
4. วิสุทธิ

ความเมาในคำว่า มทนิมฺมทโน หมายถึงเมาอะไร ?

1. ยาบ้า
2. ลาภยศ
3. สุรา
4. กิเลส

นิโรธ ในไวพจน์แห่งวิราคะ หมายถึงดับอะไร ?

1. ทุกข์
2. นิวรณ์
3. เวทนา
4. วิญญาณ

วิมุตติคือความหลุดพ้นในข้อใด เป็นวิสัยของโลกิยชน ?

1. วิกขัมภนวิมุตติ
2. สมุจเฉทวิมุตติ
3. ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ
4. นิสสรณวิมุตติ

วิมุตติใด เป็นปฏิปทาของพระอรหันต์ผู้บำเพ็ญเฉพาะวิปัสสนา ?

1. ตทังควิมุตติ
2. วิขัมภนวิมุตติ
3. เจโตวิมุตติ
4. ปัญญาวิมุตติ

ในอุทเทสแห่งวิสุทธิ ความหมดจดแห่งจิต ย่อมมีได้ด้วยอะไร ?

1. ปัญญา
2. ฌาน
3. สมาบัติ
4. สมาธิ

พิจารณาเห็นความเกิดดับแห่งสังขารว่าไม่เที่ยง เป็นญาณอะไร ?

1. อุทยัพพยญาณ
2. ภังคญาณ
3. อาทีนวญาณ
4. นิพพิทาญาณ

การเพ่งสังขารว่าแปรไปชั่วขณะ เป็นญาณอะไร ?

1. อุทยัพพยญาณ
2. ภังคญาณ
3. อาทีนวญาญ
4. นิพพิทาญาณ

ความวางเฉยในอะไร จัดเป็นปฏิสังขารุเปกขาญาณ ?

1. สังขาร
2. อารมณ์
3. บุญบาป
4. ทุกข์

วิสุทธิที่ทำให้ข้ามพ้นความสงสัย เรียกว่าอะไร ?

1. สีลวิสุทธิ
2. จิตตวิสุทธิ
3. ทิฏฐิวิสุทธิ
4. กังขาวิตรณวิสุทธิ

อริยมรรคใด จัดเข้าในสีลวิสุทธิ ?

1. สัมมาวาจา
2. สัมมาวายามะ
3. สัมมาสมาธิ
4. สัมมาสังกัปปะ

อริยมรรคใด จัดเข้าในจิตตวิสุทธิ ?

1. สัมมาวาจา
2. สัมมาทิฏฐิ
3. สัมมาสมาธิ
4. สัมมาสังกัปปะ

อริยมรรคใด จัดเข้าในทิฏฐิวิสุทธิ ?

1. สัมมาสังกัปปะ
2. สัมมาวายามะ
3. สัมมาสติ
4. สัมมาสมาธิ

สุขอื่นจากความสงบไม่มี เป็นอุทเทสของอะไร ?

1. นิพพิทา
2. วิราคะ
3. วิมุตติ
4. สันติ

ผู้มุ่งความสงบพึงละโลกามิส อะไรเป็นโลกามิส ?

1. กามคุณ ๕
2. ขันธ์ ๕
3. นิวรณ์ ๕
4. อินทรีย์ ๕

บุคคลผู้เห็นภัยในความประมาท ชื่อว่าปฏิบัติใกล้อะไร ?

1. มนุษยโลก
2. เทวโลก
3. พรหมโลก
4. นิพพาน

คำว่า อุปาทิ ในสอุปาทิเสสนิพพาน หมายถึงอะไร ?

1. เบญจขันธ์
2. ตัณหา
3. อุปาทาน
4. กิเลส

ข้อใด กล่าวถึงอนุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?

1. สิ้นกิเลส
2. สิ้นชีวิต
3. สิ้นกิเลสมีชีวิต
4. สิ้นกิเลสสิ้นชีวิต

ในทางพระพุทธศาสนากล่าวว่า อะไรเป็นสุขอย่างยิ่ง ?

1. นิพพิทา
2. ฌาน
3. สมาบัติ
4. นิพพาน

ข้อใด ไม่ใช่ความหมายของนิพพาน ?

1. ดับ
2. ร้อน
3. เย็น
4. หยุด

ในการเจริญกัมมัฏฐาน สิ่งที่ขวางกั้นจิตไม่ให้เกิดสมาธิ คืออะไร ?

1. นิวรณ์
2. อุปกิเลส
3. ปฏิฆะ
4. ตัณหา

หัวใจสมถกัมมัฏฐาน ตรงกับข้อใด ?

1. เทวตานุสสติ
2. สีลานุสสติ
3. จาคานุสสติ
4. กายคตาสติ

กายคตาสติแก้นิวรณ์ข้อใดได้ ?

1. กามฉันท์
2. พยาบาท
3. ถีนมิทธะ
4. วิจิกิจฉา

พรหมวิหารข้อใด เป็นหัวใจของสมถกัมมัฏฐาน ?

1. เมตตา
2. กรุณา
3. มุทิตา
4. อุเบกขา

การเจริญเมตตากัมมัฏฐาน ควรเริ่มต้นที่ใครก่อน ?

1. บิดามารดา
2. ครูอาจารย์
3. มิตรสหาย
4. ตนเอง

คนวิตกจริต จะแก้ด้วยกัมมัฏฐานใด ?

1. เมตตา
2. กายคตาสติ
3. กสิณ
4. พุทธานุสสติ

จตุธาตุววัตถานกัมมัฏฐาน พิจารณาอะไรเป็นอารมณ์ ?

1. ธาตุ ๔
2. ขันธ์ ๕
3. อายตนะ ๖
4. โพชฌงค์ ๗

คนสัทธาจริต ควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?

1. พรหมวิหาร
2. กสิณ
3. อสุภะ
4. พุทธานุสสติ

การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน เป็นอุบายให้เกิดอะไร ?

1. ปีติ
2. สุข
3. เอกัคคตา
4. ปัญญา

ธรรมอันเป็นพื้นฐานของวิปัสสนากัมมัฏฐาน คืออะไร ?

1. สีลวิสุทธิ
2. ทิฏฐิวิสุทธิ
3. กังขาวิตรณวิสุทธิ
4. ญาณทัสสนวิสุทธิ

วิสุทธิใด จัดเป็นยอดของวิปัสสนาญาณ ?

1. สีลวิสุทธิ
2. ทิฏฐิวิสุทธิ
3. กังขาวิตรณวิสุทธิ
4. ญาณทัสสนวิสุทธิ

ผลสูงสุดของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน คือข้อใด ?

1. เห็นไตรลักษณ์
2. เห็นไตรสิกขา
3. เห็นไตรภูมิ
4. เห็นไตรเพท