ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นเอก พ.ศ. ๒๕๕๕

พระพุทธเจ้าทรงเปรียบอะไรว่า ตระการดุจราชรถ ?

1. โลก
2. ชีวิต
3. อัตภาพ
4. สังขาร

นิพพิทา คือความหน่ายในอะไร ?

1. การศึกษา
2. ทุกข์
3. บริวาร
4. ชีวิต

คำว่า คนไร้พิจารณ์ หมายถึงใคร ?

1. คนไร้การศึกษา
2. คนไร้ศีลธรรม
3. คนขาดสติ
4. คนเขลา

ผู้เห็นโลกตามเป็นจริงได้รับผลอย่างไร ?

1. ได้สุขบ้างทุกข์บ้าง
2. ได้สามิสสุข
3. ได้สิ่งที่ปรารถนา
4. ได้นิรามิสสุข

อะไร จัดเป็นบ่วงแห่งมาร ?

1. รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ
2. โลภะ โทสะ โมหะ
3. ตา หู จมูก ลิ้น กาย
4. ตัณหา ราคะ อรติ

ปฏิบัติอย่างไร จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?

1. สำรวมกาย
2. สำรวมวาจา
3. สำรวมจิต
4. สำรวมในศีล

สังขารในขันธ์ ๕ หมายถึงอะไร ?

1. สภาพที่ปรุงแต่งจิต
2. สภาพที่เป็นเอง
3. สภาพที่คงอยู่
4. สภาพที่เสื่อมไป

อะไรจำแนกสัตว์ให้แตกต่างกัน ?

1. กรรม
2. กิเลส
3. บุญ
4. กุศล

การเพิกสันตติได้ ทำให้เห็นอะไร ?

1. สามัญญลักษณะ
2. อนิจจลักษณะ
3. ทุกขลักษณะ
4. อนัตตลักษณะ

อนิจจลักษณะกำหนดรู้ในทางง่าย ด้วยอาการอย่างไร ?

1. เกิดขึ้นแล้วตั้งอยู่
2. เกิดขึ้นแล้วดับไป
3. แปรไประหว่างเกิดดับ
4. แปรไปชั่วขณะหนึ่ง

ชาติ ชรา มรณะ จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. นิพัทธทุกข์
4. พยาธิทุกข์

กังวลใจเพราะสัตว์เลี้ยง จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. วิปากทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. สหคตทุกข์
4. สันตาปทุกข์

ข้อใด เป็นลักษณะของนิพัทธทุกข์ ?

1. เกิด แก่ เจ็บ ตาย
2. ไม่สบายกาย ใจ
3. หนาว ร้อน หิว กระหาย
4. ร้องไห้เสียใจ

ข้อใด จัดเป็นพยาธิทุกข์ ?

1. ความเจ็บไข้
2. ความเศร้าโศก
3. ความคับแค้นใจ
4. ความหิวกระหาย

ทุกข์เพราะถูกกิเลสเผา จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. สภาวทุกข์
2. ปกิณณกทุกข์
3. สันตาปทุกข์
4. วิปากทุกข์

การสู้คดีความกัน จัดเป็นทุกข์อะไร ?

1. อาหารปริเยฏฐิทุกข์
2. วิปากทุกข์
3. สันตาปทุกข์
4. วิวาทมูลกทุกข์

คำว่า ธรรม ในบทว่า สพฺเพ ธมฺมา อนตฺตา หมายถึงอะไร ?

1. กุศลมูล อกุศลมูล
2. กุศลวิตก อกุศลวิตก
3. สังขาร วิสังขาร
4. กุศลธรรม อกุศลธรรม

ข้อใด ไม่ใช่ลักษณะของอนัตตาแห่งสังขาร ?

1. ไม่อยู่ในอำนาจ
2. แย้งต่ออัตตา
3. หาเจ้าของมิได้
4. เป็นกลุ่มก้อน

ข้อใด ไม่ใช่ไวพจน์ของวิราคะ ?

1. ความสิ้นตัณหา
2. ความดับ
3. ความเข้าไปตัดวัฏฏะ
4. ความหน่าย

ความติดพันห่วงใยในอารมณ์อันเป็นที่รัก เรียกว่าอะไร ?

1. อาสวะ
2. สังโยชน์
3. อาลัย
4. ตัณหา

วิมุตติ แปลว่าอะไร ?

1. ความหลุดพ้น
2. ความสิ้นกำหนัด
3. ความสิ้นตัณหา
4. ความหน่าย

เพราะสิ้นกำหนัด จิตย่อมหลุดพ้นจากอะไร ?

1. อาสวะ
2. ตัณหา
3. ราคะ
4. นิวรณ์

การบวงสรวงอ้อนวอนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ จัดเข้าในอาสวะใด ?

1. กามาสวะ
2. ภวาสวะ
3. อวิชชาสวะ
4. ผลาสวะ

การระงับกิเลสกามและอกุศลธรรมด้วยกำลังฌาน จัดเป็นอะไร ?

1. ตทังควิมุตติ
2. วิกขัมภนวิมุตติ
3. สมุจเฉทวิมุตติ
4. ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ

ความหมดจดแห่งสัตว์ทั้งหลาย เกิดขึ้นได้ด้วยวิธีใด ?

1. ลอยบาป
2. ชำระบาป
3. ไถ่บาป
4. ไม่ทำบาป

เล็งเห็นสังขารว่าเป็นทุกข์ จัดเป็นญาณอะไร ?

1. อุทยัพพยญาณ
2. ภังคญาณ
3. อาทีนวญาณ
4. นิพพิทาญาณ

สัมมาวายามะ ตรงกับข้อใด ?

1. พยายามชอบ
2. ตั้งใจชอบ
3. ระลึกชอบ
4. ดำริชอบ

อริยมรรคข้อใด จัดเข้าในสีลวิสุทธิ ?

1. สัมมาทิฏฐิ
2. สัมมาวายามะ
3. สัมมากัมมันตะ
4. สัมมาสังกัปปะ

อริยมรรคข้อใด จัดเข้าในจิตตวิสุทธิ ?

1. สัมมาวาจา
2. สัมมาวายามะ
3. สัมมากัมมันตะ
4. สัมมาอาชีวะ

พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นทิฏฐิวิสุทธิ ?

1. เห็นไตรลักษณ์
2. เห็นไตรรัตน์
3. เห็นไตรภูมิ
4. เห็นไตรเพท

วิสุทธิใด จัดเป็นโลกุตตระ ?

1. จิตตวิสุทธิ
2. ทิฏฐิวิสุทธิ
3. กังขาวิตรณวิสุทธิ
4. ญาณทัสสนวิสุทธิ

ข้อใด ทำให้เกิดสันติภายนอก ?

1. การรักษาศีล
2. การเจริญภาวนา
3. การปฏิบัติธรรม
4. การเจริญกัมมัฏฐาน

ผู้เพ่งความสงบพึงละโลกามิสเสีย คำว่า โลกามิส คืออะไร ?

1. กามกิเลส
2. กามคุณ
3. กามราคะ
4. กามฉันทะ

ข้อปฏิบัติเป็นทางไปสู่พระนิพพาน ตรงกับข้อใด ?

1. วิมุตติ
2. มรรค
3. นิพพิทา
4. วิราคะ

ผู้ไม่ประมาทและเห็นภัยในความประมาท จัดเป็นคนเช่นไร ?

1. รู้จักพระนิพพาน
2. ใกล้พระนิพพาน
3. เข้าสู่พระนิพพาน
4. ถึงพระนิพพาน

ข้อใด กล่าวถึงสอุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?

1. สิ้นชีวิตมีกิเลสอยู่
2. สิ้นชีวิตสิ้นกิเลส
3. สิ้นกิเลสมีชีวิตอยู่
4. สิ้นกิเลสสิ้นตัณหา

เพราะละอะไรได้ ท่านจึงกล่าวว่านิพพาน ?

1. ความโกรธ
2. ความหลง
3. นิวรณ์
4. ตัณหา

อุปมาว่า ไฟสิ้นเชื้อแล้วย่อมดับไปเอง กล่าวถึงเรื่องใด ?

1. ฌาน
2. สมาบัติ
3. อภิญญา
4. นิพพาน

สมถกัมมัฏฐาน ตรงกับข้อใด ?

1. การรู้แจ้งเห็นจริง
2. การกำจัดกิเลส
3. การทำใจให้สงบ
4. การละสังโยชน์

บุคคลเช่นไร เจริญกัมมัฏฐานได้ผลดี ?

1. มีความกังวล
2. มีความฟุ้งซ่าน
3. มีความเบื่อหน่าย
4. มีสติสัมปชัญญะ

การเจริญสมถกัมมัฏฐาน เพื่อจุดประสงค์ใด ?

1. สงบจากนิวรณ์
2. เห็นแจ้งกองสังขาร
3. เห็นแจ้งไตรลักษณ์
4. หลุดพ้นจากกิเลส

ประโยชน์ของการเจริญอสุภกัมมัฏฐาน คือข้อใด ?

1. เพื่อรู้แจ้งเห็นจริง
2. เพื่อคลายกำหนัด
3. เพื่อให้เกิดเมตตา
4. เพื่อกำจัดความโกรธ

คนโทสจริต มีลักษณะเช่นไร ?

1. เชื่อง่าย
2. โมโหง่าย
3. รักง่าย
4. หลงง่าย

คนมักโกรธ ควรแก้ด้วยการเจริญกัมมัฏฐานอะไร ?

1. กายคตาสติ
2. อสุภกัมมัฏฐาน
3. เมตตาพรหมวิหาร
4. กสิณ

การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน เพื่อจุดประสงค์ใด ?

1. สงบกาย
2. สงบวาจา
3. สงบใจ
4. รู้แจ้งเห็นจริง

คำว่า วิปัสสนา มีความหมายว่าอย่างไร ?

1. เห็นแจ้งรูปนาม
2. เห็นแจ้งอวิชชา
3. เห็นแจ้งสังขาร
4. เห็นแจ้งพระนิพพาน

ข้อใด เป็นอารมณ์ของวิปัสสนากัมมัฏฐาน ?

1. พรหมวิหาร
2. กสิณ
3. อสุภะ
4. รูปนาม

ผู้เจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน ควรทำกิจใดก่อน ?

1. ทำจิตให้เป็นสมาธิ
2. ชำระศีลให้บริสุทธิ์
3. ชำระจิตให้บริสุทธิ์
4. ทำความเห็นให้ตรง

พิจารณากายอย่างไร จึงจัดเป็นวิปัสสนา ?

1. ปฏิกูลน่าเกลียด
2. ไม่งามน่ารังเกียจ
3. เต็มไปด้วยของไม่สะอาด
4. ไม่เที่ยงต้องแตกสลาย

กัมมัฏฐานเบื้องต้นที่พระอุปัชฌาย์สอนนาคผู้ขอบวช คือข้อใด ?

1. ศีล สมาธิ ปัญญา
2. ทาน ศีล ภาวนา
3. ผม ขน เล็บ ฟัน หนัง
4. ปฐวี อาโป เตโช วาโย