ทุกข์ 2

ทุกข์ แปลตรงตัวว่า ความทุกข์ หรือ สภาพที่ทนได้ยาก ความไม่สบาย แบ่งเป็น 2 หมวด คือ หมวดความทุกข์ที่เป็นเหตุ และ หมวดความทุกข์ที่เป็นผล หมวดความทุกข์ที่เป็นผลมี 2 ประการ คือ

1. กายิกทุกข์ ทุกข์ทางกาย
2. เจตสิกทุกข์ ทุกข์ทางใจ

กายิกทุกข์

กายิกทุกข์ คือ ทุกข์ทางกาย หรือ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทางกาย เช่น ความที่ร่างกายทุพพลภาพ ทุกข์ที่เกิดจากการที่ร่างกายถูกโรคภัยเบียดเบียน ความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า ความเจ็บปวด เป็นต้น

เจตสิกทุกข์

เจตสิกทุกข์ คือ ทุกข์ทางใจ หรือ ความทุกข์ที่เกิดขึ้นทางจิตใจ เช่น ความเดือดร้อนใจ ความไม่สบายใจ ความกระวนกระวายใจ ความเสียใจ หรือภาวะที่จิตใจถูกกิเลสตัณหาครอบงำ เช่น ถูกความโกรธครอบงำ ถูกความโลภครอบงำ ถูกความหลงครอบงำ เป็นต้น ล้วนเป็นเจตสิกทุกข์ทั้งสิ้น