กรรม แปลว่า การกระทำ หมายถึง การกระทำที่ประกอบด้วยเจตนา ทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ แบ่งเป็น 2 ประเภท ตามลักษณะที่เป็นไปฝ่ายชั่วและฝ่ายดี คือ
- อกุศลกรรม กรรมที่เป็นอกุศล
- กุศลกรรม กรรมที่เป็นกุศล
อกุศลกรรม
อกุศลกรรม แปลว่า กรรมที่เป็นอกุศล คือ กรรมชั่ว ได้แก่ การกระทำที่ไม่ดี การกระทำที่ไม่ฉลาด การกระทำที่ไม่เกิดจากปัญญา การกระทำที่ทำให้คุณภาพชีวิตและจิตใจเสื่อมถอย หมายเอาการกระทำที่เกิดจากอกุศลมูล คือ
- โลภะ ความโลภอยากได้ในทางที่ผิด
- โทสะ ความโกรธ ความคิดประทุษร้าย
- โมหะ ความหลง ไม่รู้ผิดชอบชั่วดี
กุศลกรรม
กุศลกรรม แปลว่า กรรมที่เป็นกุศล คือ กรรมดี การกระทำที่ดี การกระทำที่ชาญฉลาด การกระทำที่เกิดจากปัญญา การกระทำที่ส่งเสริมคุณภาพชีวิตจิตใจให้ดีขึ้น หมายเอาการกระทำที่เกิดจากกุศลมูล คือ
- อโลภะ ความไม่โลภ ภาวะที่จิตไม่ถูกความโลภครอบงำ
- อโทสะ ภาวะที่จิตไม่ถูกความโกรธครอบงำ
- อโมหะ ภาวะที่จิตไม่ถูกความหลงหรืออวิชชาครอบงำ
ในกรรมทั้ง 2 ประเภทนั้น กุศลกรรม เป็นกรรมที่ควรทำ เพราะเป็นเหตุทำให้ชีวิตเจริญรุ่งเรือง อกุศลกรรม เป็นกรรมที่ไม่ควรทำ ควรหลีกเว้นเสียให้ห่างไกล เพราะเป็นเหตุทำชีวิตให้ตกต่ำ