ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2546

ถาม ข้อความว่า “ พระศาสดาทรงตั้งอยู่ในที่เป็นพระธรรมราชาผู้ปกครอง ” หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ หมายความว่า ทรงตั้งพระพุทธบัญญัติเพื่อป้องกันความประพฤติเสียหาย และวางโทษแก่ผู้ล่วงละเมิด ด้วยปรับอาบัติหนักบ้าง เบาบ้าง อย่างเดียวกับพระเจ้าแผ่นดินทรงตราพระราชบัญญัติ ฯ

ถาม พระบัญญัติที่ทรงตั้งไว้เดิมเรียกว่าอะไร ?

ตอบ เรียกว่า มูลบัญญัติ ฯ


ถาม การปลงชีวิตอย่างไร ต้องอาบัติถุลลัจจัย ?

ตอบ การปลงชีวิตมนุษย์แต่ไม่สำเร็จ คือไม่ตาย เป็นแค่บาดเจ็บ 1 ปลงชีวิตอมนุษย์ มียักษ์ เปรต เป็นต้น 1 ฯ

ถามภิกษุว่ายากสอนยาก ภิกษุอื่นห้ามไม่ฟัง สงฆ์สวดกรรมเพื่อจะให้ละข้อที่ประพฤตินั้น ถ้าไม่ละต้องสังฆาทิเสส” คือสิกขาบทที่เท่าไร ทรงบัญญัติเพื่อประสงค์ใด ?

ตอบ สิกขาบทที่ 12 แห่งสังฆาทิเสส เพื่อป้องกันไม่ไห้ภิกษุดื้อด้าน ฯ


ถาม คำว่า “ภิกษุประทุษร้ายตระกูล” ในสิกขาบทที่ 13 แห่งสังฆาทิเสส หมายถึงการทำอย่างไร ?

ตอบ หมายถึงการที่ภิกษุประจบคฤหัสถ์ ยอมตนให้เขาใช้สอย เช่นเดินส่งข่าวให้เขาเป็นต้น หรือ ด้วยการเอาเปรียบโดยเชิงให้สิ่งเล็กน้อยด้วยหวังได้มาก ฯ

ถาม สังฆาทิเสส 13 สิกขาบท ที่ชื่อว่า ยาวตติยกะ หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ ที่ชื่อว่า ยาวตติยกะ เพราะให้ต้องอาบัติต่อเมื่อสงฆ์ประกาศห้ามครบ 3 ครั้ง ฯ


ถาม คำว่า “ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ ” หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ ที่จำต้องสละสิ่งของ ฯ

ถาม ภิกษุต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์แล้ว ทำอย่างไรจึงจะพ้น ?

ตอบ ภิกษุต้องสละสิ่งของอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นก่อน แล้วแสดงอาบัติ จึงพ้นจากอาบัตินั้นได้ ฯ


ถาม อติเรกจีวร ได้แก่จีวรเช่นไร ?

ถาม การที่ทรงห้ามไม่ให้ภิกษุเก็บอติเรกจีวร ด้วยมีพระพุทธประสงค์อย่างไร ?

ตอบ ได้แก่ จีวรนอกจากจีวรอธิษฐาน ฯ

ตอบ ด้วยมีพระพุทธประสงค์เพื่อป้องกันความสุรุ่ยสุร่าย และความมักมากของภิกษุ ฯ


ถาม ภิกษุรู้อยู่ น้อมลาภที่เขาจะถวายสงฆ์มาเพื่อตน ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ ต้องอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ ฯ

ถาม คำว่า “ ลาภ ” ในข้อด้านบนนั้น ได้แก่อะไรบ้าง ?

ตอบ ได้แก่ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ซึ่งเรียกว่า ปัจจัย 4 และของที่เป็นกัปปิยะอย่างอื่น ๆ อีก ฯ


ถาม จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

  1. โอมสวาท ?
  2. อักโกสวัตถุ ?

ตอบ

  1. โอมสวาท คือ คำพูดเสียดแทงให้เจ็บใจ ฯ
  2. อักโกสวัตถุ คือ เรื่องสำหรับด่า 10 อย่าง ฯ

ถาม ภิกษุต้องอาบัติเพราะความซุกซน มีอย่างไรบ้าง ?

ตอบ มีอย่างนี้ คือ เล่นจี้ เล่นน้ำ หลอนภิกษุ ซ่อนของเพื่อล้อเล่น พูดเย้าให้เกิดรำคาญ ฯ

ถาม ภิกษุซ่อนบาตร ซ่อนปากกาของภิกษุอื่นเพื่อล้อเล่น ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ ซ่อนบาตร ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ซ่อนปากกา ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ


ถาม เสขิยวัตร คืออะไร ? หมวดที่ 2 ว่าด้วยเรื่องอะไร ?

ตอบ คือ วัตรหรือธรรมเนียมที่ควรศึกษา ฯ หมวดที่ 2 ว่าด้วยธรรมเนียมรับบิณฑบาตและฉันอาหาร ฯ

ถาม ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียม ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ


ถาม อธิกรณ์ คืออะไร ? อธิกรณ์ย่อมระงับได้ด้วยอะไร ?

ถาม การแสดงอาบัติจัดเข้าในอธิกรณสมถะข้อไหน ? สำหรับระงับอธิกรณ์อะไร ?

ตอบ คือ เรื่องที่เกิดขึ้นแล้วจะต้องจัดต้องทำ ฯ ระงับได้ด้วยอธิกรณสมถะ คือธรรมสำหรับระงับอธิกรณ์ ฯ

ตอบ จัดเข้าในปฏิญญาตกรณะ ฯ สำหรับระงับอาปัตตาธิกรณ์ ฯ