ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2544

ถาม พุทธบัญญัติ มูลบัญญัติ อนุบัญญัติ คืออะไร ?

ตอบ

  • พุทธบัญญัติ คือข้อที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งไว้เป็นบทบังคับให้ภิกษุประพฤติ
  • มูลบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติไว้เดิม
  • อนุบัญญัติ คือข้อที่ทรงบัญญัติเพิ่มเติมภายหลัง

ถาม อกรณียกิจคืออะไร ? มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ อกรณียกิจ คือกิจที่บรรพชิตไม่ควรทำ มี 4 อย่างคือ

  1. เสพเมถุน
  2. ลักของเขา
  3. ฆ่าสัตว์
  4. พูดอวดคุณพิเศษที่ไม่มีในตน

ถาม คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ หมายความว่า ต้องโทษคือมีความผิดฐานละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม

ถาม อาบัติมีโทษกี่สถาน ? อะไรบ้าง ?

ตอบ มี 3 สถานคือ

  • อย่างหนัก
  • อย่างกลาง
  • อย่างเบา

ถาม ท่านเปรียบพระวินัยเหมือนด้ายร้อยดอกไม้ หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ หมายความว่า ด้ายร้อยดอกไม้ควบคุมดอกไม้ไว้ไม่ให้กระจัดกระจายฉันใด พระวินัยย่อมรักษาสงฆ์ให้ตั้งอยู่เป็นอันดีฉันนั้น

ถาม ภิกษุรักษาพระวินัยดีแล้ว ย่อมได้อานิสงส์อย่างไร ?

ตอบ ย่อมได้อานิสงส์ คือไม่ต้องเดือดร้อนใจ ได้รับความแช่มชื่นว่า ได้ประพฤติดีงาม จะเข้าหมู่ภิกษุผู้มีศีลก็องอาจไม่สะทกสะท้าน


ถาม อาบัติที่เป็นโลกวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

ตอบ หมายความว่า อาบัติที่มีโทษซึ่งภิกษุทำเป็นความผิดความเสีย คนสามัญทำก็เป็นความผิดความเสียเหมือนกัน เช่น ทำโจรกรรม เป็นต้น

ถาม อาบัติที่เป็นปัณณัตติวัชชะหมายความว่าอย่างไร ? จงยกตัวอย่างประกอบ

ตอบ หมายความว่า อาบัติที่มีโทษเฉพาะภิกษุทำ แต่คนสามัญทำไม่เป็นความผิดความเสีย เช่น ขุดดิน เป็นต้น


ถาม ภิกษุฆ่าสัตว์ให้ตายเป็นอาบัติอะไร ?

ตอบ

  • ถ้าเป็นสัตว์มนุษย์ เป็นอาบัติปาราชิก
  • สัตว์ที่เรียกว่าอมนุษย์ เช่นยักษ์ เปรต และดิรัจฉานมีฤทธิ์จำแลงกายเป็นมนุษย์ได้ เป็นอาบัติถุลลัจจัย
  • ดิรัจฉานทั่วไป เป็นอาบัติปาจิตตีย์

ถาม ภิกษุพยายามจะฆ่าตนเองเป็นอาบัติอะไร ?

ตอบ เป็นอาบัติทุกกฏ


ถาม พูดอย่างไรเรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม ?

ตอบ พูดอวดคุณพิเศษอันยิ่งของมนุษย์ เช่น ฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ มรรค ผล นิพพาน เรียกว่า อวดอุตตริมนุสสธรรม

ถาม ภิกษุพูดอวดอุตตริมนุสสธรรมซึ่งไม่มีจริงในตน เมื่อคนอื่นฟังแล้วเข้าใจแต่ไม่เชื่อ ภิกษุนี้จะต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ ต้องอาบัติปาราชิก


ถาม จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ อเตกิจฉา อจิตตกะ

ตอบ

  • อเตกิจฉา อาบัติที่แก้ไขไม่ได้
  • อจิตตกะ อาบัติที่ไม่จงใจ

ถาม คำว่า มาตุคาม (หญิง) ในสังฆาทิเสสสิกขาบทที่ 2, 3, 4, ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ

  • มาตุคาม ในสิกขาบทที่ 2 หมายถึง หญิงมนุษย์โดยที่สุดเกิดในวันนั้น
  • มาตุคาม ในสิกขาบทที่ 3, 4 หมายถึง หญิงผู้รู้เดียงสา

ถาม คำว่า นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ที่จำต้องสละสิ่งของ

ถาม ปาจิตตีย์แบ่งเป็น นิสสัคคิยปาจิตตีย์ และสุทธิกปาจิตตีย์ เพราะเหตุไร ?

ตอบ เพราะว่านิสสัคคิยปาจิตตีย์นั้น จำต้องเสียสละวัตถุอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นเสียก่อน จึงแสดงอาบัติได้ ส่วนสุทธิกปาจิตตีย์นั้น ภิกษุพึงแสดงอาบัติได้เลย ไม่มีวัตถุใด ๆ ที่จำต้องสละ


ถาม ภิกษุนำ เตียง ตั่ง ฟูก เก้าอี้ ของสงฆ์ ไปใช้ในที่แจ้งแล้ว ครั้นหลีกไปจากที่นั้น ไม่เก็บหรือไม่มอบหมายให้ผู้อื่นเก็บให้เรียบร้อย ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

ตอบ ต้องอาบัติปาจิตตีย์

ถาม ภิกษุเข้าบ้านในเวลาวิกาล โดยไม่บอกลาภิกษุอื่นในวัด ต้องอาบัติอะไรหรือไม่ ?

ตอบ ต้องอาบัติปาจิตตีย์ เว้นไว้แต่มีกิจรีบด่วน


ถาม เสขิยวัตรคืออะไร ? มีกี่สิกขาบท ?

ตอบ คือวัตรหรือธรรมเนียมที่ควรศึกษา , มี 75 สิกขาบท

ถาม ภิกษุไม่เอื้อเฟื้อในเสขิยวัตร ปฏิบัติผิดธรรมเนียม ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ ต้องอาบัติทุกกฏ