ปัญหาข้อที่ 1
ถาม หิริ และ โอตตัปปะ ได้ชื่อว่า ธรรมเป็นโลกบาล เพราะเหตุไร ?
ตอบ เพราะเป็นคุณธรรมทำบุคคลให้รังเกียจ และเกรงกลัวต่อบาปทุจริต ไม่กล้าทำความชั่วทั้งในที่ลับ และที่แจ้ง ฯ
ปัญหาข้อที่ 2
ถาม การทำบุญโดยย่อมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?
ตอบ มี 3 อย่าง ฯ คือ ทาน ศีล ภาวนา ฯ
ปัญหาข้อที่ 3
ถาม เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ คืออะไร ?
ตอบ คือตัณหา ความทะยานอยาก ฯ
ปัญหาข้อที่ 4
ถาม อภิณหปัจจเวกขณ์ คือข้อที่ควรพิจารณาเนือง ๆ 5 อย่าง ทรงสอนให้พิจารณาอะไรบ้าง ?
ตอบ ทรงสอนให้พิจารณา
- ความแก่ ว่าเรามีความแก่เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความแก่ไปได้
- ความเจ็บไข้ ว่าเรามีความเจ็บไข้เป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความเจ็บไข้ไปได้
- ความตาย ว่าเรามีความตายเป็นธรรมดาไม่ล่วงพ้นความตายไปได้
- ความพลัดพราก ว่าเราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น
- กรรม ว่าเรามีกรรมเป็นของตัวเราทำดีจักได้ดีทำชั่วจักได้ชั่ว
ปัญหาข้อที่ 5
ถาม ขันธ์ 5 ได้แก่อะไรบ้าง ? ย่อเป็น 2 อย่างไร ?
ตอบ ได้แก่ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ ฯ ย่อเป็น 2 อย่างนี้คือ รูปขันธ์ คงเป็นรูป เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และวิญญาณขันธ์ 4 ขันธ์นี้เป็นนาม ฯ
ปัญหาข้อที่ 6
ถาม บรรพชิตผู้พิจารณาเนือง ๆ ว่า วันคืนล่วงไป ๆ บัดนี้เราทำอะไรอยู่ จะได้รับประโยชน์อะไร ?
ตอบ จะได้รับประโยชน์คือเป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียร งดเว้นสิ่งที่เป็นโทษ ทำในสิ่งที่เป็นประโยชน์ ฯ
ปัญหาข้อที่ 7
ถาม จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้
- พาหุสัจจะ
- อกุสลมูล
- อินทรียสังวร
- อนัตตตา
- กามฉันท์
ตอบ
- พาหุสัจจะ คือ ความเป็นผู้ศึกษามาก
- อกุสลมูล คือ รากเหง้าของอกุศล
- อินทรียสังวร คือ ความสำรวมอินทรีย์
- อนัตตตา คือ ความเป็นของไม่ใช่ตน
- กามฉันท์ คือ ความพอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้น
คิหิปฏิบัติ
ปัญหาข้อที่ 8
ถาม มิตรแท้ มีกี่จำพวก ? อะไรบ้าง ?
ตอบ มี 4 จำพวก ฯ คือ
- มิตรมีอุปการะ
- มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์
- มิตรแนะประโยชน์
- มิตรมีความรักใคร่
ปัญหาข้อที่ 9
ถาม คุณธรรมเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจของผู้อื่นไว้ได้ มีอะไรบ้าง ?
ตอบ มี
- ทาน ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน
- ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน
- อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น
- สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว
ปัญหาข้อที่ 10
ถาม ศีลที่คฤหัสถ์ควรรักษาเป็นนิตย์ คือศีลอะไร ? ได้แก่อะไรบ้าง ?
ตอบ คือ ศีล 5 ฯ ได้แก่
- เว้นจากทำชีวิตสัตว์ให้ตกล่วงไป
- เว้นจากถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย
- เว้นจากประพฤติผิดในกาม
- เว้นจากพูดเท็จ
- เว้นจากดื่มน้ำเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท
