ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2557

ถาม ธรรมที่ได้ชื่อว่ามีอุปการะมาก คือธรรมอะไร? เพราะเหตุไรจึงจัดว่ามีอุปการะมาก?

ตอบ ธรรมที่ได้ชื่อว่ามีอุปการะมาก คือ สติ ความระลึกได้ และ สัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ จัดว่ามีอุปการะมาก เพราะเป็นคุณธรรมอุดหนุนให้สำเร็จประโยชน์เกื้อกูลในกิจทั้งปวง ฯ


ถาม รัตนะ 3 อย่าง คืออะไรบ้าง? รัตนะที่ 2 มีคุณอย่างไร?

ตอบ รัตนะ 3 อย่าง คือ พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ ฯ คุณของรัตนะที่ 2 คือ ย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว ฯ


ถาม คุณธรรมเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ คืออะไร? มีอะไรบ้าง?

ตอบ คืออิทธิบาท 4 ฯ มี

  1. ฉันทะ พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น
  2. วิริยะ เพียรประกอบสิ่งนั้น
  3. จิตตะ เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ
  4. วิมังสา หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผลในสิ่งนั้น

ถาม เมื่อเพื่อนร่วมงานได้เลื่อนตำแหน่ง ไม่คิดริษยา พลอยยินดีกับเขาด้วย ชื่อว่าปฏิบัติตามพรหมวิหารธรรมข้อใด?

ตอบ มุทิตา ฯ


ถาม เหตุให้เกิดทุกข์ในอริยสัจ 4 คืออะไร?

ตอบ คือตัณหา ความทะยานอยาก ฯ


ถาม การจะเป็นนักเทศก์ที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง? จงตอบมาสัก 3 ข้อ

ตอบ คุณสมบัติของนักเทศน์ที่ดี คือ (เลือกตอบเพียง 3 ข้อ)

  1. แสดงธรรมโดยลำดับ ไม่ตัดลัดให้ขาดความ
  2. อ้างเหตุผลแนะนำให้ผู้ฟังเข้าใจ
  3. ตั้งจิตเมตตาปรารถนาให้เป็นประโยชน์แก่ผู้ฟัง
  4. ไม่แสดงธรรมเพราะเห็นแก่ลาภ
  5. ไม่แสดงธรรมกระทบตนและผู้อื่น คือไม่ยกตนเสียดสีผู้อื่น

ถาม จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

  1. ธัมมัญญุตา
  2. มัตตัญญุตา
  3. กาลัญญุตา

ตอบ

  1. ธัมมัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักเหตุ เช่นรู้จักว่า สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งสุข สิ่งนี้เป็นเหตุแห่งทุกข์
  2. มัตตัญญุตา ความเป็นผู้รู้ประมาณ ในการแสวงหาเครื่องเลี้ยงชีวิตแต่โดยทางที่ชอบ และรู้ประมาณในการบริโภคแต่พอสมควร
  3. กาลัญญุตา ความเป็นผู้รู้จักกาลเวลาอันสมควรในอันประกอบกิจนั้นๆ

คิหิปฏิบัติ

ถาม อบายมุข คืออะไร? ความเป็นนักเลงสุราจัดเป็นอบายมุขเพราะเหตุไร?

ตอบ คือเหตุเครื่องฉิบหาย ฯ เพราะเป็นเหตุให้เสียทรัพย์ ก่อการทะเลาะวิวาท เกิดโรค ต้องติเตียน ไม่รู้จักอาย ทอนกำลังปัญญา ฯ


ถาม อุบาสกอุบสิกาควรตั้งอยู่ในคุณสมบัติอะไรบ้าง?

ตอบ ในคุณสมบัติ 5 อย่างคือ

  1. ประกอบด้วยศรัทธา
  2. มีศีลบริสุทธิ์
  3. ไม่ถือมงคลตื่นข่าว คือเชื่อกรรม ไม่เชื่อมงคล
  4. ไม่แสวงหาเขตบุญนอกพุทธศาสนา
  5. บำเพ็ญบุญแต่ในพุทธศาสนา

ถาม ในทิศ 6 ทิศเหล่านี้หมายถึงใคร?

  1. ทิศเบื้องหน้า
  2. ทิศเบื้องขวา
  3. ทิศเบื้องหลัง
  4. ทิศเบื้องซ้าย
  5. ทิศเบื้องบน

ตอบ

  1. ทิศเบื้องหน้า หมายถึง มารดาบิดา
  2. ทิศเบื้องขวา หมายถึง ครูอาจารย์
  3. ทิศเบื้องหลัง หมายถึง บุตรภรรยา
  4. ทิศเบื้องซ้าย หมายถึง มิตร
  5. ทิศเบื้องบน หมายถึง สมณพราหมณ์