ปัญหาข้อที่ 1
ถาม ในทางโลก ดูคนงามกันที่รูปร่างหน้าตา ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่ไหน ?
ตอบ ในทางพระพุทธศาสนา ดูคนงามกันที่มีคุณธรรมอันทำให้งาม 2 ประการ คือ ขันติ ความอดทน และโสรัจจะ ความสงบเสงี่ยม ฯ
ปัญหาข้อที่ 2
ถาม มโนสุจริตคืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?
ตอบ คือ การประพฤติชอบด้วยใจ ฯ มี
- ไม่โลภอยากได้ของเขา
- ไม่พยาบาทปองร้ายเขา
- เห็นชอบตามคลองธรรม ฯ
ปัญหาข้อที่ 3
ถาม อิทธิบาท คือ ธรรมเป็นคุณเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ของบุคคล ส่วนธรรมอันเป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดี คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?
ตอบ คือ นิวรณ์ 5 ฯ มี
- กามฉันท์ พอใจรักใคร่ในอารมณ์ที่ชอบใจมีรูปเป็นต้น
- พยาบาท ปองร้ายผู้อื่น
- ถีนมิทธะ ความที่จิตหดหู่และเคลิบเคลิ้ม
- อุทธัจจกุกกุจจะ ฟุ้งซ่านและรำคาญ
- วิจิกิจฉา ลังเลไม่ตกลงได้ ฯ
ปัญหาข้อที่ 4
ถาม ภิกษุสามเณรผู้บวชใหม่จะต้องมีอินทรียสังวร คือสำรวมอินทรีย์ สำรวมอินทรีย์นั้น คืออย่างไร ?
ตอบ คือระวังตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดียินร้ายครอบงำได้ ในเวลาเห็นรูป ฟังเสียง ดมกลิ่น ลิ้มรส ถูกต้องโผฏฐัพพะ รู้ธรรมารมณ์ ฯ
ปัญหาข้อที่ 5
ถาม ควรพิจารณาทุก ๆ วันว่า เราจะต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจ ทั้งสิ้น ข้อความนี้อยู่ในหมวดธรรมอะไร ? ท่านให้พิจารณาอย่างนี้เพื่ออะไร ?
ตอบ อยู่ในธรรมหมวดอภิณหปัจจเวกขณ์ 5 ฯ เพื่อบรรเทาความยึดมั่นถือมั่นว่า สิ่งนั้น คนนั้น เป็นที่รักของเรา จักไม่ต้องเสียใจในเมื่อต้องพลัดพรากจากสิ่งนั้น คนนั้น จริง ๆ ฯ
ปัญหาข้อที่ 6
ถาม มรรคมีองค์แปดจัดเข้าในสิกขา 3 ได้หรือไม่ ? ถ้าได้จงจัดมาดู
ตอบ ได้ ฯ จัดดังนี้
- สัมมาทิฏฐิและสัมมาสังกัปปะ จัดเข้าในปัญญาสิกขา
- สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ จัดเข้าในสีลสิกขา
- สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ จัดเข้าในจิตตสิกขา ฯ
ปัญหาข้อที่ 7
ถาม มละ คืออะไร ? เป็นศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์ จัดเข้าในมละอย่างไหน และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?
ตอบ มละคือมลทิน ฯ จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน และควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ
คิหิปฏิบัติ
ปัญหาข้อที่ 8
ถาม เมื่อแสวงหาโภคทรัพย์ได้โดยทางที่ชอบแล้ว ควรทำอะไรบ้างเพื่อให้เกิดประโยชน์ในโภคทรัพย์ที่ได้มานั้น ?
ตอบ ควรทำ
- เลี้ยงตัว มารดา บิดา บุตร ภรรยา บ่าวไพร่ ให้เป็นสุข
- เลี้ยงเพื่อนฝูงให้เป็นสุข
- บำบัดอันตรายที่เกิดแต่เหตุต่าง ๆ
- ทำพลี 5 อย่าง คือ
- ญาติพลี สงเคราะห์ญาติ
- อติถิพลี ต้อนรับแขก
- ปุพพเปตพลี ทำบุญอุทิศให้ผู้ตาย
- ราชพลี ถวายเป็นหลวง มีภาษีอากรเป็นต้น
- เทวตาพลี ทำบุญอุทิศให้เทวดา
- บริจาคทานในสมณพราหมณ์ผู้ประพฤติชอบ ฯ
ปัญหาข้อที่ 9
ถาม การค้าขายสัตว์เพื่อเอาไปฆ่าเป็นอาหาร เป็นการผิดศีลข้อปาณาติบาตหรือไม่ ? เพราะเหตุไร ? อุบาสกควรปฏิบัติอย่างไรในเรื่องนี้ ?
ตอบ ไม่ผิด ฯ เพราะไม่ได้เป็นผู้ฆ่าหรือสั่งให้ฆ่า ฯ อุบาสกควรเว้นการค้าขายชนิดนี้เสีย ฯ
ปัญหาข้อที่ 10
ถาม ทิศ 6 ในคิหิปฏิบัติ มีอะไรบ้าง ? แต่ละทิศหมายถึงใคร ?
ตอบ มี ดังนี้
- ทิศเบื้องหน้า หมายถึงมารดาบิดา
- ทิศเบื้องขวา หมายถึงอาจารย์
- ทิศเบื้องหลัง หมายถึงบุตรภรรยา
- ทิศเบื้องซ้าย หมายถึงมิตร
- ทิศเบื้องต่ำ หมายถึงบ่าว
- ทิศเบื้องบน หมายถึงสมณพราหมณ์ ฯ
