ปัญหาข้อที่ 1
ถาม โลกเดือดร้อนวุ่นวาย เพราะขาดธรรมอะไร ?
ตอบ เพราะขาดธรรมคุ้มครองโลก 2 อย่าง คือ
- หิริ ความละอายแก่ใจ
- โอตตัปปะ ความเกรงกลัว ฯ
ถาม บุคคลมีกาย วาจา ใจ งดงาม เพราะปฏิบัติธรรมอะไร ?
ตอบ เพราะปฏิบัติธรรมอันทำให้งาม 2 อย่าง คือ
- ขันติ ความอดทน
- โสรัจจะ ความเสงี่ยม ฯ
ปัญหาข้อที่ 2
ถาม รัตนะ 3 มีอะไรบ้าง ?
ตอบ มี พระพุทธ 1 พระธรรม 1 พระสงฆ์ 1 ฯ
ถาม รัตนะ 3 นั้น มีคุณอย่างไร ?
ตอบ มีคุณอย่างนี้ คือ
- พระพุทธเจ้ารู้ดีรู้ชอบด้วยพระองค์เองก่อนแล้ว สอนผู้อื่นให้รู้ตาม
- พระธรรมย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว
- พระสงฆ์ปฏิบัติชอบตามคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้วสอนผู้อื่นให้กระทำตาม ฯ
ปัญหาข้อที่ 3
ถาม ธรรมเป็นดุจล้อรถนำไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?
ตอบ เรียกว่า จักรธรรม ฯ
ถาม ปุพฺเพกตปุญฺญตา หมายความว่าอย่างไร ?
ตอบ หมายความว่า ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ในปางก่อน ฯ
ปัญหาข้อที่ 4
ถาม ปธาน 4 มีอะไรบ้าง ?
ตอบ มี
- สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน
- ปหานปธาน เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว
- ภาวนาปธาน เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน
- อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อม ฯ
ถาม เพียรระวังตนให้ห่างไกลจากสิ่งเสพติด จัดเข้าในปธานข้อไหน ?
ตอบ จัดเข้าในสังวรปธาน ฯ
ปัญหาข้อที่ 5
ถาม จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ ?
- ปัจจยปัจจเวกขณะ
- อภิณหปัจจเวกขณะ
ตอบ
- ปัจจยปัจจเวกขณะ คือ พิจารณาเสียก่อนจึงบริโภคปัจจัย 4 คือ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ไม่บริโภคด้วยตัณหา ฯ
- อภิณหปัจจเวกขณะ คือ พิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีความแก่ มีความเจ็บมีความตายเป็นธรรมดา ไม่ล่วงพ้นความแก่ เจ็บ ตายไปได้ เราต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น เรามีกรรมเป็นของ ๆ ตน เราทำดี จักได้ดี ทำชั่ว จักได้ชั่ว ฯ
ปัญหาข้อที่ 6
ถาม ธาตุกัมมัฏฐาน มีอะไรบ้าง ?
ตอบ มี 4 คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ฯ
ถาม กำหนดพิจารณาอย่างไร เรียกว่า ธาตุกัมมัฏฐาน ?
ตอบ กำหนดพิจารณากายนี้ ให้เห็นว่าเป็นแต่เพียงธาตุ 4 คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ประชุมกันอยู่ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา เรียกว่า ธาตุกัมมัฏฐาน ฯ
ปัญหาข้อที่ 7
ถาม พาหุสัจจะ หมายความว่าอย่างไร ?
ตอบ หมายความว่า ความเป็นผู้เคยได้ยินได้ฟังมามาก ฯ
ถาม พาหุสัจจะ เป็นอริยทรัพย์อย่างหนึ่งนั้น อธิบายอย่างไร ?
ตอบ อธิบายว่า พาหุสัจจะ คือความเป็นผู้เคยได้ยินได้ฟังมามากนั้น ได้ชื่อว่าอริยทรัพย์ เพราะเป็นเหตุให้ได้อิฏฐผล มีลาภ ยศ สรรเสริญ สุข และไมตรี เป็นต้น ทั้งไม่เป็นภาระแก่เจ้าของ และที่ดีพิเศษกว่าทรัพย์สินเงินทองทั่วไป คือ ยิ่งใช้ยิ่งมี ฯ
ปัญหาข้อที่ 8
ถาม สัมมาสังกัปปะ ดำริชอบ คือ ดำริอย่างไร ?
ตอบ คือ ดำริจะออกจากกาม 1 ดำริในอันไม่พยาบาท 1 ดำริในอันไม่เบียดเบียน 1 ฯ
ถาม มรรคมีองค์ 8 ข้อใดบ้างสงเคราะห์เข้าในสีลสิกขา ?
ตอบ วาจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีวิตชอบ สงเคราะห์เข้าในสีลสิกขา ฯ
ปัญหาข้อที่ 9
ถาม บุคคลผู้สามารถยึดเหนี่ยวน้ำใจคนอื่นไว้ได้ เพราะตั้งอยู่ในธรรมอะไร ?
ตอบ ในสังคหวัตถุ 4 ฯ
ถาม ธรรมในข้อบนนั้น มีอะไรบ้าง ?
ตอบ มี
- ทาน ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน
- ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน
- อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น
- สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว ฯ
ปัญหาข้อที่ 10
ถาม อบายมุข คืออะไร ?
ตอบ คือ เหตุเครื่องฉิบหาย ฯ
ถาม ดื่มน้ำเมามีโทษอย่างไรบ้าง ?
ตอบ มีโทษ 6 อย่าง คือ
- เสียทรัพย์
- ก่อการทะเลาะวิวาท
- เกิดโรค
- ถูกติเตียน
- ไม่รู้จักอาย
- ทอนกำลังปัญญา ฯ
