ทุกข์ 2

ทุกข์ แปลทับศัพท์ว่า ความทุกข์ หมายถึง สภาพที่ทนได้ยาก ความไม่สบาย แบ่งเป็น 2 หมวด คือ หมวดความทุกข์ที่เป็นเหตุ และหมวดความทุกข์ที่เป็นผล ในที่นี้จะกล่าวถึงหมวดความทุกข์ที่เป็นเหตุ 2 ประการ ได้แก่

1. สามิสทุกข์ ทุกข์อิงอามิส
2. นิรามิสทุกข์ ทุกข์ที่ไม่อิงอามิส

สามิสทุกข์

สามิสทุกข์ คือ ทุกข์อิงอามิส หมายถึง ทุกข์ที่อิงกามคุณ 5 คือทุกข์ที่เกิดจากการประสบกับอารมณ์คือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ที่ไม่น่าปรารถนา ไม่น่าใคร่ ไม่น่าพอใจ เช่น

• เห็นรูปที่ไม่สวยไม่งามแล้วไม่พอใจ
• ได้ยินเสียงที่ไม่ไพเราะไม่น่าฟังแล้วไม่พอใจ
• ได้กลิ่นที่เหม็นแล้วไม่พอใจ
• ได้กินอาหารที่ไม่อร่อยแล้วไม่พอใจ
• ได้รับสัมผัสที่ไม่นุ่มนวลแล้วไม่พอใจ

นิรามิสทุกข์

นิรามิสทุกข์ คือ ทุกข์ที่ไม่อิงอามิส หมายถึง ทุกข์ที่ไม่เกี่ยวข้องกับกามคุณ 5 ไม่เกี่ยวข้องกับความยึดมั่นถือมั่น แต่เป็นความทุกข์ที่มีอยู่ประจำสังขาร ได้แก่ ชาติทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากการเกิด ชราทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากความแก่ พยาธิทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากความเจ็บไข้ได้ป่วย และ มรณทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากความตาย ซึ่งเป็นความทุกข์ที่เกิดจากความไม่เที่ยงแท้แน่นอนของสังขาร