ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ  นักธรรมชั้นตรี พ.ศ. 2549

ถาม พระศาสดาผู้เป็นสังฆบิดรดูแลภิกษุสงฆ์ ทรงทำหน้าที่ทางพระวินัยอย่างไร ?

ตอบ ทรงทำหน้าที่ 2 ประการ คือ

  1. ทรงตั้งพุทธบัญญัติเพื่อป้องกันความประพฤติเสียหาย และวางโทษแก่ภิกษุผู้ล่วงละเมิดด้วยปรับอาบัติหนักบ้าง เบาบ้าง
  2. ทรงตั้งขนบธรรมเนียม ซึ่งเรียกว่าอภิสมาจารเพื่อชักนำความประพฤติของภิกษุสงฆ์ให้ดีงาม ฯ

ถาม ทำไมต้องมีพระวินัยสำหรับปกครองหมู่ภิกษุ และหมู่ภิกษุทำไมต้องประพฤติตามพระวินัย ?

ตอบ หากจะไม่มีพระวินัยสำหรับปกครอง หรือหมู่ภิกษุจะไม่ประพฤติตามพระวินัย ก็จะเป็นหมู่ภิกษุที่เลวทราม ไม่เป็นที่ตั้งแห่งศรัทธาและเลื่อมใส แต่ถ้าต่างรูปประพฤติตามพระวินัย ก็จะเป็นหมู่ภิกษุที่ดี ทำให้เกิดศรัทธาเลื่อมใส พระวินัยจึงรักษาหมู่ภิกษุให้ตั้งอยู่เป็นอันดี และทำให้เป็นหมู่ที่งดงาม ฯ


ถาม คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่าอย่างไร ? อาบัติมีโทษกี่สถาน ? อะไรบ้าง ?

ตอบ

คำว่า ต้องอาบัติ หมายความว่า ต้องโทษ คือมีความผิดฐานละเมิดข้อที่พระพุทธเจ้าทรงห้าม ฯ

อาบัติมีโทษ 3 สถาน คือ อย่างหนัก อย่างกลาง และ อย่างเบา (หรือจะตอบว่า มี 2 สถาน คือ แก้ไขได้ และแก้ไขไม่ได้ ก็ได้)


ถาม กิจที่บรรพชิตไม่ควรทำซึ่งเรียกว่า อกรณียกิจ มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

ตอบ มี 4 อย่าง คือ

  1. เสพเมถุน
  2. ลักของเขา
  3. ฆ่าสัตว์
  4. พูดอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ฯ

ถาม อุตตริมนุสสธรรม คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?

ตอบ คือ ธรรมอันยิ่งของมนุษย์ หรือคุณอย่างยวดยิ่งของมนุษย์ ฯ มี ฌาน วิโมกข์ สมาธิ สมาบัติ มรรค ผล นิพพาน ฯ


ถาม ในอทินนาทานสิกขาบท กำหนดราคาทรัพย์ เป็นวัตถุแห่งอาบัติไว้อย่างไรบ้าง ?

ตอบ

  • ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ 5 มาสก ขึ้นไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติปาราชิก
  • ทรัพย์มีราคาต่ำกว่า 5 มาสก แต่สูงกว่า 1 มาสก เป็นวัตถุแห่งอาบัติถุลลัจจัย
  • ทรัพย์มีราคาตั้งแต่ 1 มาสก ลงไป เป็นวัตถุแห่งอาบัติทุกกฏ ฯ

ถาม ภิกษุมีความกำหนัดจับต้องกายหญิง กะเทย บุรุษ สัตว์ดิรัจฉานเพศผู้สัตว์ดิรัจฉานเพศเมีย ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ

ภิกษุมีความกำหนัด

  • จับต้องกายหญิง ต้องสังฆาทิเสส
  • จับต้องกายกะเทย ต้องถุลลัจจัย
  • จับต้องกายบุรุษ จับต้องสัตว์ดิรัจฉานทั้งเพศผู้เพศเมีย ต้องทุกกฏ ฯ

ถาม นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่าอย่างไร ? ภิกษุต้องอาบัตินี้แล้ว ทำอย่างไรจึงจะพ้น ?

ตอบ นิสสัคคิยปาจิตตีย์ หมายความว่า อาบัติปาจิตตีย์ ที่จำต้องสละสิ่งของ ฯ ภิกษุต้องอาบัตินี้แล้วต้องสละสิ่งของอันเป็นเหตุให้ต้องอาบัตินั้นก่อนแล้วแสดงอาบัติจึงพ้นจากอาบัตินั้นได้ ฯ


ถาม ภิกษุกำลังฟังพระปาฏิโมกข์อยู่ กล่าวขึ้นว่า “จะสวดไปทำไม ฟังก็ไม่รู้เรื่อง น่าเบื่อน่ารำคาญ” เช่นนี้ต้องอาบัติอะไร ? เพราะเหตุไร ?

ตอบ ต้องอาบัติปาจิตตีย์ ฯ เพราะก่นสิกขาบท ฯ


ถาม เสขิยวัตร คืออะไร ? มีกี่ข้อ ? ภิกษุละเมิดต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ คือวัตรที่ภิกษุจะต้องศึกษา ฯ มี 75 ข้อ ฯ ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ