ปัญหาและเฉลยวิชาวินัย  นักธรรมชั้นเอก พ.ศ. 2556

ถาม ญัตติ กับ อนุสาวนา ต่างกันอย่างไร ? มีใช้ในสังฆกรรมอะไรบ้าง ?

ตอบ

ญัตติ คือการเผดียงสงฆ์ ส่วนอนุสาวนา คือการประกาศความปรึกษาและตกลงของสงฆ์ ฯ

ญัตติ มีใช้ในญัตติกรรม ญัตติทุติยกรรม และญัตติจตุตถกรรม ส่วนอนุสาวนา มีใช้เฉพาะในญัตติทุติยกรรม และญัตติจตุตถกรรม ฯ


ถาม สงฆ์ผู้จะให้การอุปสมบทแก่กุลบุตร ในพระวินัยมีกำหนดจำนวนภิกษุไว้อย่างไร ? ถ้าไม่ครบตามจำนวนนั้นจัดเป็นวิบัติอะไร ?

ตอบ มีกำหนดอย่างนี้ คือ

  • ในมัธยมชนบท 10 รูปเป็นอย่างต่ำ
  • ในปัจจันตชนบท 5 รูปเป็นอย่างต่ำ

ถ้าไม่ครบตามจำนวนนั้นจัดเป็น ปริสวิบัติ ฯ


ถาม สีมาเป็นหลักสำคัญแห่งสังฆกรรมอย่างไร ? พัทธสีมามีกำหนดขนาดพื้นที่ไว้อย่างไร ?

ตอบ

สีมาเป็นเขตประชุมของสงฆ์ผ้ทำกรรม พระศาสดาทรงพระอนุญาตให้สงฆ์พร้อมเพรียงกันทำภายในสีมาเพื่อจะรักษาสามัคคีในสงฆ์ ฯ

พัทธสีมามีกำหนดขนาดพื้นที่ไว้อย่างนี้ คือ กำหนดไม่ให้สมมติสีมาเล็กเกินไปจนจุภิกษุ 21 รูปนั่งไม่ได้ และไม่ให้สมมติสีมาใหญ่เกินไปกว่า 3 โยชน์ ฯ


ถาม นิมิตรอบโรงอุโบสถ มีความสำคัญอย่างไร ? คำทักนิมิตในทิศตะวันออกว่าอย่างไร ?

ตอบ

นิมิตรอบโรงอุโบสถมีความสำคัญ คือ ใช้เป็นเครื่องหมายเพื่อกำหนดเขตสีมาสำหรับทำสังฆกรรม ฯ

คำทักนิมิตในทิศตะวันออกว่า “ปุรตฺถิมาย ทิสาย กึ นิมิตฺตํ” ฯ


ถาม เจ้าอธิการตามพระวินัยหมายถึงใคร ? สงฆ์พึงสวดสมมติเจ้าอธิการด้วยกรรมวาจาประเภทใด ?

ตอบ เจ้าอธิการตามพระวินัย หมายถึง ภิกษุผู้ได้รับสมมติจากสงฆ์ให้เป็นเจ้าหน้าที่ทำการสงฆ์นั้น ๆ ฯ พึงสวดสมมติด้วยญัตติทุติยกรรม ฯ


ถาม กรานกฐิน ได้แก่การทำอย่างไร ? จงเขียนคำอนุโมทนากฐินมาดู

ตอบ

กรานกฐิน ได้แก่ เมื่อมีผ้าเกิดขึ้นแก่สงฆ์ในเดือนท้ายฤดูฝน พอจะทำเป็นไตรจีวรผืนใดผืนหนึ่งได้ สงฆ์พร้อมใจกันยกให้แก่ภิกษุรูปหนึ่งผู้เหมาะสม ภิกษุผู้ได้รับผ้านั้นนำไปทำเป็นจีวรผืนใดผืนหนึ่งให้แล้วเสร็จในวันนั้น แล้วมาบอกแก่ภิกษุผู้ยกผ้านั้นให้ เพื่ออนุโมทนา ภิกษุเหล่านั้นอนุโมทนาทั้งหมด นี้คือกรานกฐิน ฯ

คำอนุโมทนากฐินว่า อตฺถตํ ภนฺเต สงฺฆสฺส กฐินํ ธมฺมิโก กฐินตฺถาโร อนุโมทามิ ฯ


ถาม ภิกษุผู้ก่อวิวาทาธิกรณ์ อย่างไรชื่อว่าปรารถนาดี อย่างไรชื่อว่าปรารถนาเลว ?

ตอบ

  • ผู้ก่อวิวาทเพราะเห็นแก่พระธรรมวินัย (ปราศจากโลภะ โทสะ โมหะ) ชื่อว่าทำด้วยปรารถนาดี
  • ผู้ก่อวิวาทด้วยทิฐิมานะ แม้รู้ว่าผิดก็ขืนทำ (ประกอบด้วยโลภะ โทสะ โมหะ) ชื่อว่าทำด้วยปรารถนาเลว

ถาม จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

  1. ปริวาส
  2. อัพภาน

ตอบ

  1. ปริวาส ได้แก่ การประพฤติวัตรพิเศษอย่างหนึ่งเท่าจำนวนวันที่ภิกษุผู้ต้องอาบัติสังฆาทิเสสแล้วปกปิดไว้ ฯ
  2. อัพภาน ได้แก่ การที่สงฆ์สวดระงับอาบัติสังฆาทิเสส ฯ

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์

ถาม ผู้ใดใส่ความคณะสงฆ์หรือคณะสงฆ์อื่นอันอาจก่อให้เกิดความเสื่อมเสียหรือความแตกแยก มีโทษอย่างไร ?

ตอบ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ฯ


ถาม พระภิกษุจะไม่สังกัดอยู่ในวัดใดวัดหนึ่งเลยได้หรือไม่ จงอ้างมาตราประกอบด้วย ?

ตอบ พระภิกษุจะไม่สังกัดอยู่ในวัดใดวัดหนึ่งเลยไม่ได้ ตามมาตรา 27 (3) แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ 2505, (แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 ฯ