ปัญหาข้อที่ 1
ถาม บุพพการีและกตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลเช่นไร ? จงยกตัวอย่างมาสัก 2 คู่
ตอบ บุพพการี ได้แก่บุคคลผู้ทำอุปการะก่อน กตัญญูกตเวที ได้แก่บุคคลผู้รู้อุปการะที่ท่านทำแล้ว และตอบแทน
ตัวอย่าง (ตอบเพียง 2 คู่)
- คู่ที่ 1 มารดาบิดากับบุตรธิดา
- คู่ที่ 2 ครูอาจารย์กับศิษย์
- คู่ที่ 3 พระราชากับราษฎร
- คู่ที่ 4 พระพุทธเจ้ากับพุทธบริษัท ฯ
ปัญหาข้อที่ 2
ถาม อาการที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอนมีกี่อย่าง ? ข้อที่ว่า “ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์” นั้นคืออย่างไร ?
ตอบ มี 3 อย่าง ฯ ข้อที่ว่า “ทรงสั่งสอนเป็นอัศจรรย์” นั้นคือ ผู้ปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์โดยสมควรแก่ความปฏิบัติ ฯ
ปัญหาข้อที่ 3
ถาม มูลเหตุที่ทำให้บุคคลทำความชั่ว เรียกว่าอะไร ? มีอะไรบ้าง ? เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรปฏิบัติอย่างไร ?
ตอบ เรียกว่า อกุศลมูล ฯ มี
- โลภะ อยากได้
- โทสะ คิดประทุษร้ายเขา
- โมหะ หลงไม่รู้จริง ฯ
เมื่อเกิดขึ้นแล้วควรละเสีย ด้วยทาน ศีล ภาวนา ฯ
ปัญหาข้อที่ 4
ถาม ปัญญาอันเห็นชอบอย่างไร จึงชื่อว่ามรรคในอริยสัจ 4 ? เพราะเหตุไร ?
ตอบ ปัญญาอันเห็นชอบว่าสิ่งนี้ทุกข์ สิ่งนี้เหตุให้ทุกข์เกิด สิ่งนี้ความดับทุกข์ สิ่งนี้ทางให้ถึงความดับทุกข์ ได้ชื่อว่ามรรค ฯ เพราะเป็นข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ฯ
ปัญหาข้อที่ 5
ถาม ธรรมเป็นกำลัง 5 อย่าง คืออะไรบ้าง ? ธรรม 5 อย่างนั้น เรียกว่าอินทรีย์ เพราะเหตุไร ?
ตอบ คือ
- สัทธา ความเชื่อ
- วิริยะ ความเพียร
- สติ ความระลึกได้
- สมาธิ ความตั้งใจมั่น
- ปัญญา ความรอบรู้ ฯ
เรียกว่าอินทรีย์ เพราะเป็นใหญ่ในกิจของตน ฯ
ปัญหาข้อที่ 6
ถาม คารวะ คืออะไร ? มีกี่อย่าง ? ข้อว่า คารวะในความศึกษา หมายถึงอะไร ?
ตอบ คือ ความเคารพ เอื้อเฟื้อ ฯ มี 6 อย่าง ฯ ข้อว่า คารวะในความศึกษา หมายถึง ความเคารพ เอื้อเฟื้อในไตรสิกขา ฯ
ปัญหาข้อที่ 7
ถาม มละ คืออะไร ? เป็นศิษย์ได้ดีแล้วทำมึนตึงกับอาจารย์ จัดเข้าในมละอย่างไหน และควรชำระมละอย่างนั้นด้วยธรรมอะไร ?
ตอบ มละคือมลทิน ฯ จัดเข้าใน มักขะ ลบหลู่คุณท่าน และควรชำระด้วยกตัญญูกตเวทิตา ความรู้คุณท่านแล้วตอบแทน ฯ
ปัญหาข้อที่ 8
ถาม อบายมุข คืออะไร ? คบคนชั่วเป็นมิตรมีโทษอย่างไร ?
ตอบ คือ ทางแห่งความเสื่อม ฯ มีโทษอย่างนี้ คือ
- นำให้เป็นนักเลงการพนัน
- นำให้เป็นนักเลงเจ้าชู้
- นำให้เป็นนักเลงเหล้า
- นำให้เป็นคนลวงเขาด้วยของปลอม
- นำให้เป็นคนลวงเขาซึ่งหน้า
- นำให้เป็นคนหัวไม้ ฯ
ปัญหาข้อที่ 9
ถาม ธรรมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์ในปัจจุบันเรียกว่าอะไร ? มีอะไรบ้าง ?
ตอบ เรียกว่า ทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ฯ มีดังนี้
- อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยความหมั่น ในการประกอบกิจเครื่องเลี้ยงชีวิตก็ดี ในการศึกษาเล่าเรียนก็ดี ในการทำธุระหน้าที่ของตนก็ดี
- อารักขสัมปทา ถึงพร้อมด้วยการรักษา คือรักษาทรัพย์ที่แสวงหามาได้ด้วยความหมั่น ไม่ให้เป็นอันตรายก็ดี รักษาการงานของตน ไม่ให้เสื่อมเสียไปก็ดี
- กัลยาณมิตตตา ความมีเพื่อนเป็นคนดี ไม่คบคนชั่ว
- สมชีวิตา ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได้ไม่ให้ ฝืดเคืองนัก ไม่ให้ฟูมฟายนัก ฯ
ปัญหาข้อที่ 10
ถาม มิจฉาวณิชชา คืออะไร ? การค้าขายเด็ก การค้าขายยาเสพติด การ ค้าขายเบ็ดตกปลา จัดเป็นมิจฉาวณิชชาข้อใด?
ตอบ มิจฉาวณิชชา คือการค้าขายไม่ชอบธรรม ฯ
- การค้าขายเด็ก จัดเข้าในค้าขายมนุษย์
- การค้าขายยาเสพติด จัดเข้าในค้าขายน้ำเมา
- การค้าขายเบ็ดตกปลา จัดเข้าในค้าขายเครื่องประหาร ฯ
