ปัญหาข้อที่ 1
ถาม ตจปัญจกกัมมัฏฐานเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอะไร มีอะไรบ้าง จัดเป็นสมถกัมมัฏฐานหรือวิปัสสนากัมมัฏฐาน?
ตอบ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่ามูลกัมมัฏฐาน มีเกสา ผม, โลมา ขน, นขา เล็บ, ทันตา ฟัน และตโจ หนัง เป็นได้ทั้งสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากรรมฐาน ฯ
ปัญหาข้อที่ 2
ถาม ความเกิดขึ้น ความตั้งอยู่ ความดับไป เป็นลักษณะของธรรมอะไร สัตว์บุคคลมีลักษณะเช่นนั้นหรือไม่? จงอธิบาย
ตอบ เป็นลักษณะของสังขตธรรม มีลักษณะเช่นนั้นคือเมื่อสัตว์บุคคลเกิดมาแล้วก็เป็นความเกิดขึ้น ต่อมาก็เจริญเติบโตผ่านวัยทั้ง 3 ก็เป็นความตั้งอยู่ เมื่อตายก็เป็นความดับไป ฯ
ปัญหาข้อที่ 3
ถาม ปิฎก 3 ได้แก่อะไรบ้าง แต่ละปิฎกว่าด้วยเรื่องอะไร?
ตอบ ได้แก่ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก และพระอภิธรรมปิฎก
- พระวินัยปิฎก ว่าด้วยเรื่องกฎระเบียบข้อบังคับที่นำความประพฤติให้สม่ำเสมอกัน หรือเป็นเครื่องบริหารคณะ
- พระสุตตันตปิฎก ว่าด้วยคำสอนยกบุคคลเป็นที่ตั้ง
- พระอภิธรรมปิฎก ว่าด้วยคำสอนยกธรรมล้วนๆ ไม่เจือด้วยสัตว์หรือบุคคลเป็นที่ตั้ง ฯ
ปัญหาข้อที่ 4
ถาม อาสวักขยญาณ รู้จักทำอาสวะให้สิ้น อธิบายอย่างไร?
ตอบ มีอธิบายอย่างนี้ รู้ชัดตามจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา เหล่านี้อาสวะ นี้เหตุเกิดอาสวะ นี้ความดับอาสวะ นี้ทางไปถึงความดับอาสวะ เมื่อรู้เห็นอย่างนี้จิตพ้นแล้วจากกามาสวะ ภวาสวะ อวิชชาสวะ ฯ
ปัญหาข้อที่ 5
ถาม มารมีอะไรบ้าง อกุศลกรรมจัดเป็นมารประเภทใด?
ตอบ มีดังนี้
- ขันธมาร มารคือปัญจขันธ์
- กิเลสมาร มารคือกิเลส
- อภิสังขารมาร มารคืออภิสังขาร
- เทวปุตตมาร มารคือเทวดา
- มัจจุมาร มารคือความตาย
อกุศลกรรมเป็นมารประเภทอภิสังขารมาร ฯ
ปัญหาข้อที่ 6
ถาม สวรรค์มีกี่ชั้น อะไรบ้าง?
ตอบ มี 6 ชั้นได้แก่
- ชั้นจาตุมหาราชิกา
- ชั้นดาวดึงส์
- ชั้นยามา
- ชั้นดุสิต
- ชั้นนิมมานรดี
- ชั้นปรนิมมิตวสวัตดี ฯ
ปัญหาข้อที่ 7
ถาม พระพุทธคุณบทหนึ่งว่า เป็นผู้หักกำแห่งสังสารจักร ถามว่ากำได้แก่อะไร สังสารจักรได้แก่อะไร?
ตอบ
- กำ ได้แก่ อวิชชา ตัณหา อุปาทาน กรรม
- สังสารจักร ได้แก่ กิเลส กรรม วิบาก ฯ
ปัญหาข้อที่ 8
ถาม มิจฉัตตะคืออะไร มีอะไรบ้าง มิจฉาวายามะได้แก่พยายามผิดอย่างไร?
ตอบ ความเป็นสิ่งที่ผิด มี
- มิจฉาทิฏฐิ
- มิจฉาสังกัปปะ
- มิจฉาวาจา
- มิจฉากัมมันตะ
- มิจฉาอาชีวะ
- มิจฉาวายามะ
- มิจฉาสติ
- มิจฉาสมาธิ
- มิจฉาญาณะ
- มิจฉาวิมุตติ
มิจฉาวายามะ ได้แก่ พยายามในทางยังบาปธรรมให้เกิดขึ้นและให้เจริญ และในทางยังกุศลธรรมไม่ให้เกิดขึ้นและให้เสื่อมสิ้น ฯ
ปัญหาข้อที่ 9
ถาม สังโยชน์คืออะไร พระโสดาบันละสังโยชน์อะไรได้ขาดบ้าง?
ตอบ คือ กิเลสอันผูกใจสัตว์ไว้ ละสังโยชน์ 3 เบื้องต้นได้ขาด คือ
- สักกายทิฏฐิ
- วิจิกิจฉา
- สีลัพพตปรามาส ฯ
ปัญหาข้อที่ 10
ถาม ธุดงค์ได้แก่อะไร การสมาทานธุดงค์ด้วยการฉันมื้อเดียวเป็นวัตรที่เรียกกันทั่วไปว่า “ฉันเอกา” จัดเข้าในธุดงค์ข้อไหน?
ตอบ ได้แก่ วัตตจริยาพิเศษอย่างหนึ่ง เป็นอุบายขัดเกลากิเลสและเป็นไปเพื่อความมักน้อยสันโดษ จัดเข้าในข้อ เอกาสนิกังคะ คือถือนั่งฉัน ณ อาสนะเดียวเป็นวัตร ฯ
