ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม  ธรรมศึกษาชั้นเอก พ.ศ. 2543

1. คำว่า “ นิพพิทา ” ตรงกับความในข้อใด ?

  • ความดับ
  • ความหน่ายทุกข์
  • ความเบื่ออาหาร
  • ความเบื่อหน่ายการเรียน

2. ผู้ใดจักระวังจิต ผู้นั้น…?

  • จักพ้นจากบ่วงแห่งมาร
  • จักพ้นจากความทุกข์ใจ
  • จักพ้นจากความเขลา
  • จักมีความสุขกายสุขใจ

3. รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ จัดเป็น…?

  • มหาภูตรูป
  • อุปาทายรูป
  • ของนอกกาย
  • บ่วงแห่งมาร

4. ผู้ใดเห็นตามเป็นจริงด้วยปัญญาว่า “ สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง ” ผู้นั้น…?

  • ย่อมหน่ายในทุกข์
  • ย่อมพ้นจากทุกข์
  • ย่อมหมดสิ้นทุกข์
  • ย่อมเมาในทุกข์

5. ข้อใด ไม่จัดเป็นอนัตตา ?

  • ขันธ์ 5
  • จิต เจตสิก รูป นิพพาน
  • พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์
  • ไม่มีข้อใดถูก

6. หนาว ร้อน หิว กระหาย ปวดอุจจาระ ปวดปัสสาวะ เป็นทุกข์ประเภทไหน ?

  • สภาวทุกข์
  • ปกิณณกทุกข์
  • นิพัทธทุกข์
  • สหคตทุกข์

7. โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัส อุปายาส เป็นทุกข์ประเภทไหน ?

  • สภาวทุกข์
  • ปกิณณกทุกข์
  • นิพัทธทุกข์
  • สหคตทุกข์

8. ข้อว่า “ เนโสหมัสมิ นั่นมิใช่เรา ” เป็นคำแสดงความของ…?

  • อนัตตตา
  • ทุกขตา
  • อนิจจตา
  • นิพพานตา

9. ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข เป็นทุกข์ประเภทไหน ?

  • สภาวทุกข์
  • ปกิณณกทุกข์
  • นิพัทธทุกข์
  • สหคตทุกข์

10. ราคะ โทสะ โมหะ ในอาทิตตปริยายสูตร เป็นทุกข์ประเภทไหน ?

  • พยาธิทุกข์
  • สันตาปทุกข์
  • วิปากทุกข์
  • วิวาทมูลกทุกข์

11. ท่านเห็นว่า ข้อใดกล่าวผิดจากหลักพระพุทธศาสนา ?

  • วิมุตติที่เป็นโลกิยะ ก็มี
  • วิมุตติที่เป็นโลกุตตระ ก็มี
  • วิมุตติข้อสุดท้าย เป็นโลกุตตระ
  • วิมุตติข้อที่ 6 เป็นโลกุตตระ

12. การเล็งเห็นว่า “ สังขารเป็นทุกข์ คือเป็นโทษ ” จัดเป็น…?

  • อาทีนวญาณ
  • อุทยัพพยญาณ
  • ภังคญาณ
  • นิพพิทาญาณ

13. คำว่า “ สุขอื่นยิ่งกว่าความสงบไม่มี ” ความสงบในที่นี้ คืออะไร ?

  • สงบจากเวร
  • สงบจากกิเลสาสวะ
  • สงบจากความวุ่นวาย
  • สงบจากสงคราม

14. คำว่า “ มีลูกศรอันถอนแล้ว ” (อัพพุฬหสัลโล) เป็นคุณบทของ…?

  • ความเพียร
  • พระสงฆ์
  • พระอรหันต์
  • พระนิพพาน

15. ผู้บรรลุอนุปาทิเสสนิพพานแล้ว ย่อมเข้าถึง…?

  • แดนสุขาวดี
  • อายตนนิพพาน
  • อัตตาสมบูรณ์
  • ความว่างเปล่า หรืออนัตตา

16. ถ้าจะเข้าใกล้พระนิพพาน ต้องทำอย่างไร ?

  • ก. ต้องมีฌาน
  • ข. ต้องมีปัญญา
  • ค. ต้องมีญาณ
  • ง. ข้อ ก. และ ข. ถูก

17. ที่เรียกว่า “ พระนิพพาน ” เพราะเหตุผลข้อใด ?

  • เพราะละความโลภได้
  • เพราะละความโกรธได้
  • เพราะละตัณหาได้
  • เพราะปล่อยวางเสียได้

18. ข้อใดเป็นคำแปลของคำว่า “ อบาย ” ?

  • ขวางโลก
  • โลกปราศจากความเจริญ
  • แดนแห่งความเจริญ
  • ตกต่ำ

19. การที่พระพุทธศาสนากล่าวเรื่องสังสารวัฏฏ์ไว้ แสดงว่า…?

  • นรก – สวรรค์ มีอยู่จริง
  • ข่มขู่ชาวโลกให้กลัว
  • ให้ความหวังแก่คนตกทุกข์
  • นรกคือคุก สวรรค์คือสถานเริงรมย์

20. คำว่า “ เปรต ” ข้อใดกล่าวถูกต้องที่สุด ?

  • ผู้ละโลกนี้ไปแล้ว
  • ภูมิของสัตว์ผู้มีบาปกรรม
  • มีปรากฏในพระไตรปิฎก
  • ถูกทุกข้อ

21. ข้อใด เป็นความหมายของสมถกัมมัฏฐาน ?

  • การถือธุดงค์
  • การเข้าป่าหาวิเวก
  • ฐานแห่งการทำใจให้สงบ
  • อารมณ์ต่าง ๆ

22. กสิณ 10 นั้น มีความสำคัญอยู่ที่ข้อใด ?

  • การภาวนา
  • การเพ่งบริกรรม
  • การพิจารณา
  • การตัดสิน

23. อสุภ 10 ว่าด้วยเรื่องใด ?

  • การพิจารณาซากศพ
  • การพิจารณาความงาม
  • การเพ่งดูพยับแดด
  • การภาวนาพุทธคุณ

24. คำว่า “ มรรค ” ในพระบาลีว่า “…………” หมายถึง…?

  • มรรค 4
  • สัคคมรรค ทางไปสวรรค์
  • อปายมรรค ทางไปอบาย
  • มรรคมีองค์ 8

25. อุปสมานุสสติ ท่านให้ระลึกถึงอะไร ?

  • อรัญราวป่า
  • พระนิพพาน
  • คุณความดี
  • อุปมาอุปมัย

26. การเจริญมรณัสสติ จะได้อะไร ?

  • ได้ความกล้าหาญ
  • ได้ความไม่ประมาท
  • ได้มนุษยสมบัติ
  • ได้ความวางเฉย

27. “ ขอสัตว์ทั้งหลาย จงพ้นจากทุกข์เถิด ” เนื้อความนี้ตรงกับข้อใด ?

  • อานาปานสติ
  • เมตตาพรหมวิหาร
  • กรุณาพรหมวิหาร
  • มุทิตาพรหมวิหาร

28. ท่านให้พิจารณาอาหารโดยความเป็นของปฏิกูล เพื่ออะไร ?

  • เพื่อเห็นใจคนยากจน
  • เพื่อความไม่มีโรค
  • เพื่อความไม่ยินดีติดใจในรส
  • เพื่อเห็นความจริงตามธรรมชาติ

29. จตุธาตุววัตถานนั้น ท่านให้กำหนดอะไร ?

  • กำหนดโลกธาตุ
  • กำหนดธาตุ 18
  • กำหนดรูปธาตุ
  • กำหนดรูปกาย โดยความเป็นธาตุ 4

30. สมถกัมมัฏฐานนั้นมี…?

  • การภาวนาเป็นกิจ
  • อารมณ์ภาวนา 40
  • ความสงบใจเป็นผล
  • ถูกทุกข้อ

31. คำว่า “ วิปัสสนา ” ตรงกับความในข้อใด ?

  • ปัญญาเห็นตามความเป็นจริง
  • ปัญญาอันติดตัวมาแต่กำเนิด
  • ความรู้แจ้งตำราทุกแขนง
  • ความรู้แจ้งในพุทธภาวะ

32. ความเป็นของไม่เที่ยง ปรากฏที่ไหน ?

  • ที่สังขารทั้งปวง
  • ที่อัตตาทั้งปวง
  • ที่ธรรมทั้งปวง
  • ถูกทุกข้อ

33. ท่านให้เราเจริญวิปัสสนา เพื่ออะไร ?

  • เพื่อความสงบกาย
  • เพื่อความสงบใจ
  • เพื่อถอนความถือมั่นด้วยตัณหา
  • เพื่อถอนอนัตตาออกไป

34. ข้อใด จัดเป็นอนิจจลักษณะ ?

  • ของไม่เที่ยง
  • ภาวะไม่เที่ยง
  • เครื่องหมายให้กำหนดรู้ว่าไม่เที่ยง
  • ผลอันเกิดจากความไม่เที่ยง

35. วิปัสสนา คือปัญญาอันแจ้งชัด เห็นอรรถ เห็นธรรมตามเป็นจริงนั้น เห็นอย่างไร ?

  • เห็นกำหนดอริยสัจ 4
  • เห็นกำหนดสามัญญลักษณะ 3
  • เห็นกำหนดสติปัฏฐาน 4
  • เห็นกำหนดมรรค 8

36. ป้ญญารู้ความเกิดขึ้น และความเสื่อมไปแห่งขันธ์ทั้งหลาย ชื่อว่า…?

  • อุทยัพพยญาณ
  • ภังคานุปัสสนาญาณ
  • ปฏิสังขานุปัสสนาญาณ
  • สังขารุเปกขาญาณ

37. ชีวิตมนุษย์ เหมือนหยาดน้ำค้าง หมายความว่า…?

  • ชีวิตนี้สุขสดใส
  • ชีวิตนี้จะอยู่ไม่นาน
  • ชีวิตนี้มาจากที่สูง
  • ชีวิตนี้ไม่มีร่องรอย

38. ชีวิตเหมือนโคที่เขาจะฆ่า หมายความว่า…?

  • ชีวิตนี้มีแต่ทุกข์
  • ชีวิตนี้ใกล้ต่อความตาย
  • ชีวิตนี้ไม่ต่างอะไรจากโค
  • ชีวิตนี้แม้เป็นอยู่ ก็เหมือนตายแล้ว

39. ชีวิตนี้เที่ยงแท้ จัดเป็น…?

  • ธรรมวิปัลลาส
  • สัญญาวิปัลลาส
  • จิตตวิปัลลาส
  • ทิฏฐิวิปัลลาส

40. ข้อใด จัดเป็นทิฏฐิวิปัลลาส ?

  • เห็นสิ่งที่ไม่เที่ยงว่าเที่ยง
  • เห็นสิ่งที่เป็นทุกข์ว่าสุข
  • เห็นสิ่งไม่งามว่างาม
  • ถูกทุกข้อ

41. สมเด็จพระบรมศาสดาจารย์ ทรงประทานพระธรรมเทศนาอะไร เพื่อถอนวิปัลลาส ?

  • ปัญญากถา
  • กสิณ 10
  • สัญญา 3 ประการ
  • อนุสสติ 10

42. การพิจารณาลมหายใจเข้าออก เพื่ออะไร?

  • เพื่อให้รู้เท่าทัน
  • เพื่อให้เห็นสวรรค์
  • เพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
  • เพื่อให้เห็นทุกสิ่งทุกอย่าง

43. เวลาก้าวเดิน ต้องใช้ธรรมข้อใด ?

  • ความรู้สึกตัว
  • ความจำได้
  • ความสงบระงับกาย
  • ความเห็นกองลม

44. ปฐวีธาตุมีอยู่ในกายนี้ จัดอยู่ใน…?

  • อานาปานบัพพะ
  • อิริยาปถบัพพะ
  • ปฏิกูลบัพพะ
  • ธาตุบัพพะ

45. การพิจารณาเห็นกายให้เหมือนซากศพ จัดอยู่ใน…?

  • อิริยาปถบัพพะ
  • ปฏิกูลบัพพะ
  • ธาตุบัพพะ
  • นวสีวถิกาบัพพะ

46. เมื่อลิ้มของอร่อย จะเจริญวิปัสสนาอย่างไร ?

  • ให้คิดว่าไม่อร่อย
  • ให้รู้ชัดสุขเวทนา
  • ให้รู้สึกว่าเฉย ๆ
  • ให้รู้สึกว่าน่าเบื่อ

47. คิดถึงคนรัก เกิดความสุขใจ ตรงกับ…?

  • สุขเวทนามีอามิส
  • สุขเวทนาไม่มีอามิส
  • เห็นกายานุปัสสนา
  • ถูกทุกข้อ

48. ความรู้สึกว่าจิตเรามีราคะ จัดเป็น…?

  • สุขเวทนา
  • เวทนานุปัสสนา
  • จิตตานุปัสสนา
  • ไม่มีข้อถูก

49. สมาหิตจิต หมายถึงข้อใด ?

  • จิตมีปัญญา
  • จิตปราศจากราคะ
  • จิตมีสมาธิ
  • จิตมีความหดหู่

50. ข้อใด ไม่จัดเข้าในธรรมานุปัสสนา ?

  • กามฉันท์
  • ตัณหา
  • อายตนะ 6
  • ไม่มี