ศาสนา แปลว่า คำสอน หมายเอาคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงสั่งสอนเหล่าสาวกให้ทำความดี ละเว้นความชั่ว และชำระจิตใจของตนให้ผ่องใส แบ่งเป็น 2 ประการ คือ
- ปริยัติศาสนา คำสอนฝ่ายปริยัติ
- ปฏิบัติศาสนา คำสอนฝ่ายปฏิบัติ
ปริยัติศาสนา
ปริยัติศาสนา คือ คำสอนฝ่ายปริยัติ หมายถึง คำสอนฝ่ายทฤษฎี เน้นการศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัย เข้าใจหลักคำสอน ความหมาย เนื้อหา และปรัชญาของศาสนา เปรียบเสมือนแผนที่นำทางให้ผู้ปฏิบัติ คำสอนที่จะต้องศึกษาเล่าเรียนเพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจอย่างช่ำชอง ได้แก่ นวังคสัตถุศาสน์ อันประกอบด้วย สุตตะ เคยยะ เวยยากรณะ คาถา อุทาน อิติวุตตกะ ชาดก อัพภูตธัมมะ และ เวทัลละ
ตัวอย่างของปริยัติศาสนา เช่น
- การศึกษาพระไตรปิฎก
- การเรียนนักธรรม
- การศึกษาภาษาบาลี
- การฟังธรรมะ
ปฏิบัติศาสนา
ปฏิบัติศาสนา คือ คำสอนฝ่ายปฏิบัติ หมายถึง คำสอนที่จะต้องปฏิบัติ เน้นการลงมือทำ นำหลักคำสอนไปประยุกต์ใช้ ฝึกฝนตนเอง พัฒนาจิตใจ มุ่งสู่เป้าหมายสูงสุดของศาสนา เปรียบเสมือนการเดินทางตามแผนที่ ตัวอย่างเช่น
- การนั่งสมาธิ
- การเจริญสติ
- การรักษาศีล
- การบำเพ็ญทาน
ศาสนาทั้งสองประการมีความสำคัญและจำเป็นต้องไปด้วยกัน ปริยัติศาสนาช่วยให้เข้าใจหลักคำสอน รู้วิธีเพื่อการปฏิบัติที่ถูกต้อง ปฏิบัติศาสนาช่วยให้พัฒนาจิตใจ นำไปสู่ความหลุดพ้นจากทุกข์ ทำให้ปริยัติที่ศึกษาเล่าเรียนมาบรรลุผลได้
